मधेश प्रदेशका महिलाका लागि वित्तीय साक्षरता तालिम

काठमाडौं । ग्लोकल प्रा. लिमिटेडले भारत नयाँ दिल्लीस्थित लिथुआनियाको राजदूतावास र बैंकिङ साझेदारको रूपमा नबिल बैंकसँगको साझेदारीमा मधेस प्रदेशको लहान, जनकपुर र बर्दिबास सहरमा २०० महिलाहरूका लागि वित्तीय साक्षरता तालिमको ६ ब्याचमा सफलतापूर्वक सञ्चालन गरेको छ ।

वित्तीय शिक्षा प्रवर्द्धन र नेपालमा महिलाहरूको वित्तीय साक्षरता ज्ञान र सीपहरूको विकास गर्ने उद्देश्यले उक्त तालिम सन्चालन गरिएको थियो । उक्त कार्यक्रमको समापन समारोह अन्तर्गत पत्रकार सम्मेलन गरिएको थियो जसमा लिथुआनियाको राजदूतावास, युरोपियन युनियनका प्रतिनिधि, नबिल बैंकका प्रतिनिधिहरू र सञ्चारकर्मीहरूको उपस्थिति रहेको थियोे। महिलाहरुका लागि वित्तीय साक्षरता तालिम ३ घन्टाको तालिम थियो जसमा प्रत्येक ब्याचमा ३५ जना सहभागी थिए, जम्मा ६ ब्याचका लागि सम्बन्धित क्षेत्रका अनुभवी प्रशिक्षकहरूद्वारा प्रशिक्षित भएका थिए ।

परियोजनाले उनीहरूको वित्तीय साक्षरता र वित्तीय गतिविधिहरूको कार्यान्वयनलाई बलियो बनाउन केन्द्रित थियो । यस परियोजनाले महिलाहरूलाई आर्थिक रूपमा सुरक्षित भविष्यको लागि लक्षित गरेको छ ताकि उनीहरूले थप उत्पादकत्व र जीवनको गुणस्तरमा योगदान दिन सकून्, जसले महिलाहरूलाई आफ्नै आर्थिक निर्णयहरू लिनको लागि थप जिम्मेवार बनाउँछ । यस परियोजनाको मुख्य लक्ष्य महिलाहरूलाई आर्थिक रूपमा सुरक्षित बनाउने र आर्थिक स्वतन्त्रता र वित्तीय साक्षरता सम्बन्धी तालिम दिनु थियो ।

उनीहरूलाई डिजिटल वित्तीय माध्यमको परिचय गराइयो र उनीहरूले आफ्नो वित्तीय स्रोतहरू बचत, लगानी र सुरक्षित गर्ने उद्देश्यले बैंक खाता खोल्न सिके । परियोजनाले महिलाहरूलाई आर्थिक रूपमा दिगो बन्न र आफ्नै व्यक्तिगत बचत खाताहरू सिर्जना गर्न मद्दत गर्न केन्द्रित थियो ।यस परियोजनाले नेपालका ग्रामीण समुदायहरूमा पिछडिएका महिला समुदायहरूमा केन्द्रित वित्तीय साक्षरता विस्तृत कार्यशालालाई सहजीकरण गर्ने उद्देश्य राखेको थियो । अहिले समुदायका पुरुषको तुलनामा महिलाहरूले धेरै आर्थिक जटिलताहरू सामना गर्छन् । यस परियोजनाले उनीहरूलाई आफ्नो पैसा कसरी राम्रोसँग व्यवस्थापन गर्ने भनेर मात्र देखाएको छैन तर उनीहरूलाई सुरक्षित वित्तीय संस्थाहरूमा बचत जम्मा गर्न, लगानी गर्न र उनीहरूको स्थिर वित्तीय भविष्य सुरक्षित गर्न पनि सिकाएको छ ।

छ दिनको तालिम सफलतापूर्वक सम्पन्न गरेपछि, यसले कसरी बजेट फाइनान्सले उनीहरूलाई आफ्नो र आफ्नो परिवारको लागि राम्रो गुणस्तरको जीवन बिताउन नेतृत्व गर्न सक्छ भन्ने कुरामा सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्षम भयो। तालिमको माध्यमबाट महिलालाई वित्तीय साक्षरताले खर्च गर्ने बानी, लगानी र आवश्यकता र चाहनाबीचको भिन्नतालाई कसरी परिवर्तन गर्छ भन्ने कुरा सिकाएर महिलाको जीवनमा प्रभाव सिर्जना गरेको छ । महिलाहरूले आफ्नो घरायसी खर्चको ज्ञान हुनुको महत्त्व पनि बुझे। मधेस प्रदेशका युवती÷महिलाहरूको वित्तीय ज्ञान र निर्णयको स्तर बुझ्नको लागि पूर्व–प्रशिक्षण सर्वेक्षण गरिएको थियो । नोटहरू र जानकारीमूलक एयधभचउयष्लत प्रस्तुतीकरणको साथमा एक जानकारीमूलक प्रशिक्षण पाठ्यक्रम तयार गरिएको थियो ।

मधेस प्रदेशमा तालिममा सहभागी सबै महिलालाई पुस्तिका पनि वितरण गरिएको थियो । कार्यशालाको क्रममा, बैंकर र सहभागी अन्तरक्रियाको एक धेरै रोचक भाग सञ्चालन गरिएको थियो । नबिल बैंक, बैंकिङ साझेदार भएकोले कार्यशालामा नबिल बैंकका प्रतिनिधिहरुले सबै सहभागीहरुको निशुल्क बचत खाता खोलेका थिए । उनीहरुले बचत, लगानी, कर्जा लगायतका विभिन्न वित्तीय विषयहरुमा सहभागीहरुका जिज्ञासाहरुको समाधान समेत गरेका थिए । वित्तीय साक्षरता र महिला सशक्तिकरण सँगसँगै जान्छ । महिलाहरूको वित्तीय साक्षरता वृद्धिले उनीहरूलाई आफ्नो जीवन र करियर लक्ष्यहरू अझ प्रभावकारी रूपमा प्राप्त गर्न मद्दत गर्न सक्छन् । आर्थिक स्वतन्त्रताले अप्रत्याशित परिस्थितिहरूमा कुशनको रूपमा काम गर्दछ । त्यसोभए, प्रशिक्षणले सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सीपहरू विकास गर्न सक्षम थियो जुन उनीहरूको जीवनको लागि लाभदायक हुनेछ । निकट भविष्यमा यस प्रकारका सामाजिक कल्याणकारी गतिविधिहरू सञ्चालन गर्ने ग्लोकलले परिकल्पना गर्छ ।