‘अयोग्यविरुद्ध उजुरी दिऔं, गलत मान्छेलाई उम्मेदवार बन्नबाट रोकाैं’

काठमाडाैं । स्थानीय निर्वाचन नजिकिएको छ । उम्मेदवारले मनोयनयन दर्ता गरिसकेका छन् ।

निर्वाचन आयोगले अयोग्य उम्मेदवारविरुद्ध दाबी-विरोधका लागि उजुरी दिन भनेको छ । मनोनयन दर्ताका लागि दुई दिन छुट्याएको आयोगले उजुरी दिनका लागि आजको समय तोकेको छ ।

निर्वाचनमा उम्मेदवारी दिएका सबै योग्य हुँदैनन् । अयोग्य पनि हुन्छन् । अयोग्य हुने भनेको स्थानीय तह निर्वाचन ऐन २०७३ अनुसार हो । अयोग्य भएको लागे निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा पुगेर आज उजुरी दिन सकिनेछ । किनभने निर्वाचन कार्यतालिका अनुसार दाबी-विरोधको उजुरी दिने समय आज नै हो ।

स्थानीय तह निर्वाचन ऐन २०७३ मा को परिच्छेद-४ को १२ र १३ अनुसार निर्धारित योग्यता नपुगेको भए उम्मेदवारी दिएकाविरुद्ध उजुरी दिन सकिन्छ । उजुरी दिने भने मतदाता हुनुपर्ने ऐनमा उल्लेख छ । उजुरी परे निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले बुधबार र बिहीबार जाँझबुझ गर्नेछ । यसपछि भने उम्मेदवारी दिएकामध्ये योग्य भएकाहरूको मात्र नामावली कार्यालयले सार्वजनिक गर्नेछ ।

तर आज दिनभरमा उनीहरुले उजुरी नदिए उम्मेदवारहरुले बिना रोकटोक उम्मेदवार बन्न पाउनेछन् । आयोगले अयोग्यहरु जनप्रतनिधि नबनुन् भनेर नै यस्तो धारणा ल्याएको हो । यसको विशेष महत्त्व पनि छ । किनभने अयोग्य उम्मेदवार निर्वाचित भए त्यो स्वयं जनता र देशलाई नै घाटा हुने छ ।

उजुरी दिन सकिने आधारहरू ऐनमा यस्ता छन् :

गैर नेपाली नागरिक

नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार तथा नेपाल सरकार वा प्रदेश सरकारको स्वामित्व वा नियन्त्रणमा रहेको वा नेपाल सरकारबाट अनुदान प्राप्त संस्थामा पारिश्रमिक पाउने गरी बहाल रहेको

कुनै स्थानीय तह वा स्थानीय तहको स्वामित्व वा नियन्त्रणमा रहेको वा स्थानीय तहबाट अनुदान प्राप्त संस्थामा पारिश्रमिक पाउने गरी बहाल रहेको

निर्वाचनसम्बन्धी प्रचलित कानून बमोजिम सजाय पाई त्यस्तो सजाय भोगिसकेको मितिले दुई वर्ष भुक्तान नगरेको

भ्रष्टाचार, जबरजस्ती करणी, मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार, लागू औषध बिक्री वितरण तथा निकासी वा पैठारी, सम्पत्ति शुद्धीकरण, राहदानी दुरुपयोग, अपहरणसम्बन्धी कसूर वा नैतिक पतन देखिने अन्य फौजदारी कसुरमा सजाय पाई वा कुनै कसुरमा जन्मकैद वा बीस वर्ष वा सो भन्दा बढी कैदको सजाय पाइ त्यस्तो फैसला अन्तिम भएको

संगठित अपराधसम्बन्धी कसुरमा कैदको सजाय पाई वा कर्तव्य ज्यान सम्बन्धी कसुरमा बीस वर्षभन्दा कम कैदको सजाय पाई त्यस्तो सजाय भुक्तान गरेको मितिले छ वर्ष पूरा नभएको

जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत, बोक्सी वा बहु विवाहसम्बन्धी कसुरमा कैदको सजाय पाइ त्यस्तो सजाय भुक्तान गरेको मितिले तीन वर्ष पूरा नभएको

खण्ड च र छ मा उल्लेखित कसुरबाहेक अन्य कसुरमा पाँच वर्ष वा सो भन्दा बढी कैदको सजाय पाइ त्यस्तो सजाय भुक्तान गरेको मितिले छ वर्ष पूरा नभएको

प्रचलित कानून बमोजिम कालोसूचीमा रहेकोमा सो अवधिभर

कैदमा बसेकोमा कैद बसेको अवधिभर

मानसिक सन्तुलन ठीक नभएको

प्रचलित कानुनले अयोग्य भएका