काठमाडौं विश्वविद्यालयमा अब मास्टर्स इन मिडिया स्टडिज पढ्न पाइने

काठमाडौं । काठमाडौं विश्वविद्यालय (केयू) ले यसै वर्षदेखि अध्यापन सुरु गर्ने गरी मिडिया स्टडिज विषयमा स्नातकोत्तर कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएको छ । विगत १६ वर्षदेखि स्नातक तहमा सञ्चालन हुँदै आएको मिडिया स्टडिज कार्यक्रमलाई अब स्नातकोत्तर तहमा पनि विस्तार गरिएपछि काठमाडौं विश्वविद्यालयमै स्नातकोत्तर गर्न चाहने मिडिया तथा सञ्चारकर्मीहरुका लागि यो सुनौलो अवसर हुने विश्वविद्यालयस्थित भाषा तथा आमसञ्चार विभागका प्रमुख डा. सुधांशु दाहाल बताउँछन् ।

आमसञ्चार र पत्रकारिता विषय नेपालका अन्य विश्वविद्यालयमा पढाइ हुँदै आए पनि मिडिया स्टडिज काठमाडौं विश्वविद्यालयमा सञ्चालित एक पृथक कार्यक्रम हो । यहाँ भर्ना हुने विद्यार्थीहरुले समाज, संस्था, संस्कृति तथा प्रविधिलाई आधारशिला मानी सञ्चारमाध्यमका विभिन्न आयामहरुको अध्ययन गर्छन् । केयूको मिडिया स्टडिज कार्यक्रममा प्राविधिक सीप र सैद्धान्तिक ज्ञानको समिश्रण पाइने भएकाले यहाँबाट दीक्षित हुनेहरुको बजारमा अत्याधिक माग हुने गरेको छ ।

स्नातकोत्तर तहमा पढाइ हुने विषयमध्ये एक चौथाइ विषयहरु अनुसन्धानसम्बन्धी छन् । मिडिया उत्पादन, मिडिया व्यवस्थापनजस्ता विषयहरु व्यावसायिक मिडिया कर्ममा लाग्न चाहनेका लागि ज्ञानको बलियो आधार हुन सक्छन् । स्नातकोत्तर तहको यस कार्यक्रम तयार गर्दा नेपाल र एसियाकै मौलिक परम्परा, ज्ञान र दर्शनलाई ध्यानमा राखिएको विभागका सह-प्राध्यापक डा. निर्मलमणि अधिकारी बताउँछन् ।

यस दुईवर्षे कार्यक्रममा विद्यार्थीले ६० क्रेडिटबराबरका विभिन्न २० विषयको अध्ययन गर्नेछन् । तीमध्ये मोबाइल पत्रकारिता, फिल्म अध्ययन, विज्ञापन व्यवस्थापन, प्रसारण पत्रकारिता, रेडियो स्टेसन व्यवस्थापनलगायत २८ वटा विषयबाट तीनवटा ऐच्छिक विषय छान्न सक्नेछन् । तर, प्रथम वर्ष मात्र पूरा गरेर पढाइलाई निरन्तरता दिन नसक्ने विद्यार्थीलाई वैकल्पिक रुपमा पोस्ट ग्रयाजुएट डिप्लोमाको डिग्री प्रदान गर्न सकिने व्यवस्थासमेत यसमा गरिएको छ ।

मास्टर्स इन मिडिया स्टडिज कार्यक्रम पूरा गर्ने विद्यार्थी आमसञ्चारका क्षेत्रमा समाचार संवाददाता, सम्पादक, मिडिया व्यवस्थापक, टेलिभिजन प्रस्तोतालगायत विभिन्न पदका लागि योग्य हुनेछन् । साथै विज्ञापन तथा जनसम्पर्क, सरकारी तथा गैरसरकारी संस्थाहरुमा रोजगारीका अवसरहरु मिल्नेछन् भने आफैं यस्ता क्षेत्रहरुमा व्यवसाय सुरु गर्ने क्षमता तथा योग्यताको विकास हुनेछ । स्नातकोत्तर तहको यस कार्यक्रमले नीति निर्माण, सञ्चार विज्ञ तथा अनुसन्धाता तथा शोधकर्ताका रुपमा काम गर्न योग्य बनाउँछ । मिडिया क्षेत्रमै विद्यावारिधि गर्न चाहनेका लागि पनि यो स्नातकोत्तर कार्यक्रम निकै सहयोगी हुनेछ ।

स्नातकोत्तर तहमा मिडिया स्टडिजमा भर्ना हुन आवेदकले जुनसुकै विषयमा कम्तिमा तीनवर्षे स्नातक तहको पढाइ पूरा गरेको हुनुपर्छ । साथै न्यूनतम ५० प्रतिशत वा २.५ जीपीए ल्याएको हुनुपर्छ । तर, दश वर्षभन्दा बढी व्यावसायिक मिडियाकर्ममा लागिसकेका आवेदकको हकमा ४५ प्रतिशत वा २ जीपीए भए पुग्छ ।

मास्टर्स् इन मिडिया स्टडिज नामको यो स्नातकोत्तर कार्यक्रममा हरेक वर्ष २० जना विद्यार्थी भर्ना हुनेछन् भने पूरा पढाइ शुल्क ४ लाख रुपैयाँ कायम गरिएको छ । यस कार्यक्रममा भर्ना भएका मध्ये २० प्रतिशत विद्यार्थीलाई पूर्ण छात्रवृत्तिको समेत व्यवस्था छ ।

सूचना प्रविधिमा आएको नवक्रान्तिलाई पछ्याउँदै नेपाली आमसञ्चार तथा मिडियाको क्षेत्रले केही वर्ष यतादेखि विशिष्टिकृत जनशक्तिको अभाव झेलिरहेको परिवेशमा मास्टर्स् इन मिडिया स्टडिजबाट उत्पादित जनशक्ति सहायक मात्र हुनेछैन, यसले नेपाली मिडिया क्षेत्रका समग्रता समेतमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्ने केयूले विज्ञप्तिमार्फत दाबी गरेको छ ।