विश्व निन्द्रा दिवस-२०२३ : निद्रा किन महत्त्वपूर्ण छ ?

काठमाडौं । विश्व निन्द्रा दिवस हरेक वर्ष मार्चमा फरक फरक मितिमा मनाइँदै आएको छ भने यो वर्ष मार्च १७ मा यो दिवस मनाइँदैछ । निन्द्राको महत्त्वमा जोड दिन र धेरै मानिसहरू ग्रस्त हुने निन्द्रा सम्बन्धी समस्यालाई सम्बोधन गर्न यो दिवसको सिर्जना गरिएको हो ।

विश्व निन्द्रा दिवसको इतिहास

निन्द्रा आरामको प्राकृतिक अवस्था हो । यसले दिमाग र शरीरलाई पुनर्जीवित गर्न मद्दत गर्दछ । हाम्रो निन्द्राका धेरै चरणहरु छन् र प्रत्येक चरणको फरक-फरक भूमिका छ । यी मध्ये कुनै एक चरणमा हुने क्षतिले जीवनको हरेक भागलाई असर गर शारीरिक वा मानसिक रोगहरू निम्त्याउन सक्छ।

निन्द्राले दिमाग र शरीरमा यस्तो प्रभावकारी भूमिका खेल्छ भन्ने तथ्यले हामीलाई निन्द्रा महत्त्वपूर्ण छ भन्ने निष्कर्षमा पुर्‍याउँछ। त्यसैले विश्व निन्द्रा दिवस समाज जस्ता संस्थाहरूले निन्द्राको महत्त्व प्रवर्द्धन गर्न यो दिवस मनाउनु लाई आफ्नो कर्तव्य बनाएका छन्। यद्यपि सबैलाई निन्द्राको अनुभव हुन्छ, हामी सुत्ने बेलामा प्रत्येक व्यक्तिको फरक धारणा हुन्छ। केही विशेषज्ञहरूका अनुसार निन्द्रा अस्थायी कोमाको अवस्था हो जसले शरीरलाई सचेत र बेहोश दुवै हुन अनुमति दिन्छ ।

धेरै व्यक्तिहरू निन्द्रा-सम्बन्धित समस्याहरूबाट पीडित हुन्छन् जसले उनीहरूलाई यो पुनरुत्थानात्मक कोमा(जस्तो अवस्थामा पुग्न अनुमति दिँदैन जसले उनीहरूको क्षमतामा बाधा पुर्‍याउँछ। सन् २००८ मा गठन भएको वल्र्ड स्लीप सोसाइटीले वल्र्ड एसोसिएसन अफ स्लीप मेडिसिनसँगको सहकार्यमा विश्व निन्द्रा दिवस मनाईएको थियो ।

स्थापनाकालदेखि नै यो दिवस मनाउने उद्देश्य स्वस्थ रहन पर्याप्त निन्द्रा लिनु पर्ने आवश्यकताबारे जनचेतना फैलाउने र निन्द्रासम्बन्धी समस्याहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय तथा स्थानीय निकायहरुलाई एक ठाउँमा उभ्याउने हो । यो दिनले मानिसहरूलाई निन्द्राका विभिन्न विकारहरूका बारेमा बुझ्न तथा त्यसको समाधानहरू खोज्न मद्दत एवं प्रोत्साहित गर्दछ।

विश्व निन्द्रा दिवस-२०२३ को थीम

य‍ो वर्षको विश्व निन्द्रा दिवसको नारा ‘स्वास्थ्यका लागि निद्रा आवश्यक छ’ रहेको छ । यसले राम्रो स्वास्थ्य कायम राख्न निन्द्राको महत्त्वलाई जोड दिन्छ।