भारत र चीनले प्रत्यक्ष उडान पुनः सुरु गर्न ‘तीव्रता’ ल्याउने

नयाँदिल्ली । भारतले शुक्रबार छिमेकी चीनसँग तिनीहरूबीच प्रत्यक्ष उडान पुनः सुरु गर्ने प्रक्रियालाई ‘तीव्रता’ दिन सहमत भएको बताएको छ । यो सम्बन्धमा थप सुधारको सङ्केत हो, यद्यपि कुनै समयसीमा दिइएको छैन । कोभिड–१९ महामारी र त्यसपछि सन् २०२० मा हिमालय सीमामा तिनीहरूका सैनिकहरूबीच भएको घातक झडपपछि उडानहरू बन्द भएका थिए ।

दुवै पक्षले प्रत्यक्ष हवाई सेवा पुनः सुरु गर्नमा संलग्न कदमहरूलाई तीव्रता दिन सहमति गरे, नयाँदिल्लीको विदेश मन्त्रालयले एक विज्ञप्तिमा भन्यो । यो देशका शीर्ष करियर कूटनीतिज्ञ विक्रम मिश्रीले भारतमा चिनियाँ उपविदेशमन्त्री सुन वेइडोङसँग भेटेको एक दिनपछि आएको हो । बेइजिङमा विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता लिन जियानले चीनको पाँच वर्षपछि उडान पुनः सुरु गर्नेतर्फ ‘सकारात्मक दृष्टिकोण’ रहेको बताए ।

चीन र भारतबीच प्रत्यक्ष उडान पुनः सुरु गर्नु दुवै पक्षबीच व्यक्तिगत आदानप्रदान र सहयोगका लागि सहायक छ र दुवै पक्षको साझा हितमा छ, लिनले बेइजिङमा नियमित पत्रकार सम्मेलनमा भने । नयाँदिल्ली र बेइजिङले पहिलो पटक जनवरीमा उडान पुनः सुरु गर्ने सैद्धान्तिक सहमति घोषणा गरेका थिए । ‘छिमेकीहरूले भिसा सुविधा र मिडिया र थिङ्क ट्याङ्कहरूबीच आदानप्रदानका लागि व्यावहारिक कदमहरू’ लिन पनि सहमति गरेको मन्त्रालयको विज्ञप्तिले उल्लेख छ ।

भारतीय मिडिया आउटलेट मनीकन्ट्रोलका अनुसार महामारीअघि चीन र भारतबीच लगभग पाँच सय मासिक प्रत्यक्ष उडानहरू सञ्चालन हुन्थे । भारत र हङकङबीच पहिले नै नियमित उडानहरू छन् । भारत र चीन दक्षिण एसियाभरि प्रभावका लागि प्रतिस्पर्धा गर्ने तीव्र प्रतिद्वन्द्वी हुन् । सन् २०२० मा दुवै मुलुकको तीन हजार पाँच सय किलोमिटर उचाइको सीमाको दुर्गम भागमा भएको झडपमा कम्तीमा २० भारतीय र चार चिनियाँ सैनिक मारिएका थिए । त्यसपछि भारत संयुक्त राज्य अमेरिकाको नेतृत्वमा रहेको क्वाड गठबन्धनको नजिक पुग्यो । क्वाडमा जापान र अस्ट्रेलिया पनि समावेश छन् । क्वाडले एसिया–प्रशान्त क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावलाई प्रतिरोध गर्न खोज्छ ।

नयाँदिल्लीले चिनियाँ कम्पनीहरूलाई महत्त्वपूर्ण आर्थिक क्षेत्रमा लगानी गर्नबाट रोकेको भने टिकटकसहित सयौँ चिनियाँ गेमिङ र इ–कमर्स एपहरूमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । पारस्परिक अविश्वास बाँकी छ । तर भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङबीचको दुर्लभ औपचारिक बैठक हुनुभन्दा केही समयअघि अक्टोबरमा विवादित सीमामा एक प्रमुख फ्ल्यासपोइन्टमा तैनाथ सैनिकहरू फिर्ता लिन उहाँहरू सहमत हुनुभयो ।

यस महिनाको अन्त्यमा चीनले भारतीय तीर्थयात्रीहरूलाई हिन्दू र बौद्धहरूका लागि पवित्र स्थल तिब्बतको कैलाश पर्वतमा पदयात्रा गर्न अनुमति दिने अपेक्षा गरिएको छ । सन् २०२० मा बन्द भएदेखि भारतीयहरूलाई कैलाश मानसरोवर यात्रामा भाग लिन अनुमति दिइएको छैन ।