रामघाट सुर्खेतमा व्यावसायिक लिचीमा आकर्षण
वीरेन्द्रनगर । भेरीगङ्गा नगरपालिका रामघाट सुर्खेतका किसान पछिल्लो समय व्यावसायिक लिचीउत्पादनतर्फ आकर्षित भएका छन् । परम्परागत रूपमा मकै खेती गर्दै आएका यहाँका किसान अब मकैका बारीमा लिचीर आँपका बोट लगाउन थालेका छन् ।
यस क्षेत्रमा लिचीर आँपलाई प्रमुख नगदे फलफूलका रूपमा लिइन्छ । पछिल्लो केही वर्षयता कृषकले मकै खेतीको तुलनामा फलफूल खेती बढी लाभदायक देखेपछि बारीका डिल, छेउछाउ तथा घर आँगनमै लिचीर आँपका बिरुवा रोप्न थालेका छन् ।
गाउँभर अहिले लिचीटिप्न किसानलाई भ्याइ–नभ्याई छ । किसानहरू हरेक दिन भर्याङ ठड्याएर लिचीका दान टिप्ने चटारो देखिनछन् । रामघाट–११ की रूपा धौलाकोटीले लिचीउत्पादनबाट वार्षिक रूपमा लाखौँको आम्दानी गर्दै आइरहेको बताइन् ।
४६ वर्षीय धौलाकोटीले करिब चार बिघामा ३० वटा लिचीका बोट र १५० वटा आँपका बोट रोपेकी छिन् । २५ वर्षअघि रोपेका लिचीर आँप उनको आम्दानीको स्रोत हुन् । ‘यसपालि हावाहुरीले आँपमा असर गर्यो तर लिचीराम्रो फल्यो”, उनले बताइन् ।
उनका अनुसार बोटमै प्रतिकिलो रु एक सयदेखि रु एक सय ५० सम्ममा लिचीबिक्री हुने गरेको छ । ग्राहक स्वयं किसानको घरमै आइपुग्ने भएकाले बजार खोज्न जानु नपर्ने उनी बताउँछिन् । ‘वार्षिक रूपमा लिचीबाट मात्र एक लाखभन्दा बढी आम्दानी हुन्छ”, उनले भनिन्, “यस आम्दानीले घर खर्च धान्न र केही बचत गर्न सकेको छु ।’
उनले थपिन्र, ‘बाहिरबाट ल्याइने फलफूलमा विषादीको मात्रा बढी पाइने भएकाले पनि ग्राहकहरू आफैँ बगैँचा मै आउने गर्नुभएको छ, यसले हामी किसानले बजार खोज्न जान पनि परेको छैन र मूल्य पाएका छौँ ।’
रुपा जस्तै रामघाट–११ का किसान टेकबहादुर धमला अचेल लिचीटिप्नमा व्यस्त छन्। पाँच रोपनी जमिनमा लिचीखेती गर्दै आएका धमलाले यस वर्ष पनि लाखौँ रुपैयाँ आम्दानी गर्न सफल भएको बताए । ‘यो वर्ष कीरा लागेर लिचीउत्पादन अघिल्ला वर्षहरूजस्तो धेरै भएन, तै पनि झण्डै एक लाख जति आम्दानी भयो’, उनले भने ।
धमलाका अनुसार लिचीखेतीले राम्रो आम्दानी दिने देखिएको छ । उनले भने, ‘पानी, मल र समयमै हेरचाह गर्न सके राम्रो फलेर बजारमा राम्रै मूल्य पाइन्छ । अहिले त लिचीको माग पनि बढ्दो छ ।’
रामघाटमा सबै जसो घरघरमा दुई/चार वटा लिच्चीका बोटहरू देख्न सकिन्छ । कतिपय किसानले भने लिचीलाई व्यावसायिक रूपमा विस्तार गर्न थालेका छन् ।
हाल रामघाटका किसानहरू आफ्नै क्षेत्रका बजार, वीरेन्द्रनगर, नेपालगञ्ज र दाङमा लिचीबिक्री गर्दै आइरहेका छन् । भेरीगङ्गा नगरपालिका कृषि विकास शाखाका प्रमुख सुरज विसीका अनुसार रामघाटको वडा नम्बर ११ र १३ लिचीर आँप उत्पादनका मुख्य केन्द्र हुन् ।
रामघाट क्षेत्रमा हाल फलफूलका विभिन्न जात व्यावसायिक रूपमा लगाइएका छन् । आँप २९।९ हेक्टर, सुन्तला ३.१ हेक्टर, केरा १६ हेक्टर, कागती ७।८ हेक्टर र लिची १३.५ हेक्टर क्षेत्रफलमा खेती हुँदै आएको छ । रामघाट क्षेत्रको झण्डै ८० प्रतिशत भूभाग वडा नम्बर ११ र १३ ले ओगटेको छ ।
कृषि विकास शाखाका प्रमुख बिसीका अनुसार भेरीगङ्गा नगरपालिकाले किसानहरूलाई फलफूल खेतीतर्फ आकर्षित गर्न अनुदान कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । -रासस
प्रतिक्रिया