भिजिट भिसाले मानसिक र शारीरिक सुरक्षामा गम्भीर चुनौतीहरु निम्त्याएको छ : कर्णराज कटुवाल

काठमाडौं । वैदेशिक रोजगारीले मानसिक र शारीरिक सुरक्षामा गम्भीर चुनौती निम्त्याएको छ । नागरिकहरू विदेसिनु पर्ने आवश्यकता र परिस्थितिलाई मध्यनजर गर्दै, नेपाली नागरिकहरूका लागि भिजिट भिसामा यात्रा गर्ने प्रक्रिया र यसको नियमनमा थप कठोरता अपनाउनु अत्यावश्यक देखिन्छ ।

पछिल्लो समय, संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) लगायतका विभिन्न देशहरूमा भिजिट भिसामा जाने नेपालीहरूको सङ्ख्या दिनानुदिन बढिरहेको छ । तथापि, गन्तव्य मुलुकमा पुगिसकेपछि तिनीहरू कामको खोजीमा अलपत्र परेका घटनाहरू अत्याधिक छन्, जसले उनीहरूको आर्थिक, मानसिक, र शारीरिक सुरक्षामा गम्भीर चुनौती उत्पन्न गरेको छ ।

नेपाल सरकारकाे श्रम मन्त्रालय, परराष्ट्र मन्त्रालय, र सम्बन्धित निकायहरूलाई यो अवस्था नियन्त्रणमा ल्याउन भिजिट भिसा प्रक्रियामा सुधार गर्नुपर्ने बेला आएको छ । भिजिट भिसा मार्फत यात्रा गर्दा नेपालीहरूलाई अवैधानिक रूपमा रोजगार खोज्ने र त्यहाँको कानुनी प्रणालीसँग अपरिचित रहनु पर्ने अवस्था आउँछ, जसले गर्दा उनीहरूलाई गैर कानुनी कामदारको रूपमा लिइन्छ । यसले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि नेपालको प्रतिष्ठामा नकारात्मक असर पार्छ ।

अलपत्र पर्ने नेपालीहरूको सङ्ख्यामा आएको वृद्धिले पनि यो समस्याको गम्भीरता प्रमाणित गर्छ । कतिपय नेपालीहरू आफूलाई दलाल र म्यानपावर कम्पनीहरूको ठगीको सिकार बनाउँछन्, जसका कारण उनीहरूले गन्तव्य मुलुकमा पुगिसकेपछि काम नपाउने र विभिन्न समस्यामा फस्ने स्थिति आउँछ । यसले गर्दा, तिनीहरू घर फर्किनु पनि मुस्किल हुन्छ र उनीहरू आर्थिक र मानसिक रूपमा पनि अत्यन्तै पीडित हुन्छन् ।

यस समस्यालाई समाधान गर्नका लागि सरकारले कडा कदम चाल्न आवश्यक छ । भिजिट भिसामा जाने प्रक्रियामा कडाइ गरिनुपर्छ, जसमा भिजिट भिसामा गएर काम गर्ने व्यक्तिहरूलाई पूर्व स्वीकृति, प्रामाणिक कागजात, र स्वदेश फर्किनेलाई आर्थिक सहयोग तथा कानुनी परामर्शको व्यवस्था गरिनुपर्छ । साथै, सम्बन्धित देशहरूसँग समझदारी पत्र गरेर, ती देशमा कामको खोजीका लागि गएका व्यक्तिहरूको सुरक्षाका लागि आवश्यक सहकार्यको खोजी गर्नुपर्छ ।

अन्तमा, सरकारलाई विशेष अपिल छ कि भिजिट भिसामा विदेश जाने प्रक्रिया बन्द गरेर, नेपाली नागरिकलाई अलपत्र हुनबाट जोगाउने कदम चाल्नुपर्छ । यस कदमले नेपालीहरूको जीवन र सुरक्षामा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउनेछ, जसले नेपालको आर्थिक विकास र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिष्ठामा पनि सुधार ल्याउनेछ ।

(लेखक नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी सङ्घका सचिव हुन् ।)