श्रीरामको दरबार र परिवार, जान्नुहोस् ८ विशेष चिज !

दशरथका तीन पत्नी थिए, कौशल्या, सुमित्रा र कैकेयी
१. कौशल्यका एक छोरी शान्ता र एक छोरा राम थिए । सुमित्राका छोरा लक्ष्मण र शत्रुघ्न थिए, कैकेयीका छोरा भरत थिए ।
२. राम र लक्ष्मणसहित चार भाइहरूका दुई गुरुहरू थिए– वशिष्ठ, विश्वामित्र ।
३. रामले जनककी छोरी सीतासँग विवाह गरे । सीता र रामका जुम्ल्याहा छोरा लव र कुश थिए ।
४. लक्ष्मणले जनकका भाइ कुशध्वजकी छोरी उर्मिलासँग विवाह गरे । लक्ष्मणले अंगद र चन्द्रकेतु नामका दुई छोरा र सोमदा नामको छोरीलाई जन्म दिए । लक्ष्मणका जितपद्मा र वनमाला नामका दुई पत्नी थिए ।

५. भारतले कुशध्वाजकी छोरी मांडवीसँग पनि विवाह गरेका थियो । भरतका दुई छोरा थिए– तक्ष र पुष्कल ।
६. शत्रुघनकी पत्नीको नाम श्रुतकीर्ति थियो जो जनकका भाइ कुशध्वजकी छोरी थिइन् । मथुरामा, शत्रुघ्नका छोरा सुबाहु र दोस्रो छोरा शत्रुघाटीले भेलसा (विदिशा) मा शासन गरे

७. श्री रामका पनि दुई बहिनीहरू थिए, एक शान्ता र अर्को कुक्बी । कुक्बीको बारेमा धेरै थाहा छैन तर शान्ताको बारेमा सबैलाई थाहा छ । भगवान् रामकी जेठी बहिनीलाई राजा रोमपाद र उनकी पत्नी वर्षिनीले हुर्काएकी थिइन्, जो रानी कौशल्याकी बहिनी अर्थात् रामकी काकी थिइन् । शान्ताको विवाह महर्षि विभण्डकका छोरा कंग ऋषिसँग भएको थियो । कंग ऋषिमा मात्रदशरथले पुत्रेशति यज्ञ गरेका थिए, जसबाट राम, लक्ष्मण, भरत र शत्रुघ्नको जन्म भएको थियो ।
८. रामको दरबारमा श्रीराम र सीता सिंहासनमा विराजमान छन् र लक्ष्मण एकातर्फ र भरतजी अर्कोतर्फ उभिरहेका छन् । बसिरहेका छन् हनुमानजी र शत्रुघ्नजी ।