जलवायु परिवर्तनका कारण २.५० लाख थप मृत्यु हुने अनुमान

काठमाडौं । कोप- २७ जलवायु सम्मेलनमा विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) ले जलवायु संकटले मानिसलाई बिरामी बनाउँदै जीवन जोखिममा पार्ने चेतावनी दिएको छ । सम्मेलनले जलवायु संकट समाधानका लागि न्यूनीकरण, अनुकूलन, वित्तपोषण तथा सहकार्यका चार प्रमुख लक्ष्य लिएर अघि बढ्नु पर्ने विश्व स्वास्थ्य संगठनको राय छ।

डब्ल्यूएचओका महानिर्देशक डा. टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले भनेका छन- कोप- २७ विश्वका लागि १ दशमलव ५ डिग्री सेल्सियसको पेरिस सम्झौताको लक्ष्यमा एकजुट हुँदै पृथ्वीमा जीवन रक्षाको लएक महत्त्वपूर्ण अवसर हो। जलवायु परिवर्तनले विश्वभर लाखौं मानिस बिरामी वा रोगको चपेटामा परेका छन । चरम मौसमी घटनाहरूको बढ्दो विनाशले गरिब र सीमान्तकृतहरूलाई असमान्य रूपमा असर गर्छ।

हाम्रो स्वास्थ्य हाम्रो वरपरका इकोसिस्टमको स्वास्थ्यमा निर्भर छ, यी पारिस्थितिक प्रणालीहरू अहिले वन फँडानी, कृषि र भूमिको प्रयोगमा आएको परिवर्तन एवं तीव्र शहरी विकासका कारण खतरामा परेका छन्। जनावरहरूको बासस्थानमा अतिक्रमणले अब हानिकारक भाइरसको संक्रमणको सम्भावना बढाएको छ। २०३०/०५० को बीचमा, जलवायु परिवर्तनले कुपोषण, मलेरिया, पखाला र गर्मी तनाव मार्फत प्रत्येक वर्ष थप २,५०००० मृत्यु निम्त्याउन सक्छ।

स्वास्थ्यमा हुने प्रत्यक्ष क्षतिको लागत- अर्थात्, कृषि र स्वास्थ्य-निर्धारण क्षेत्रहरू जस्तै पानी र सरसफाइको लागत बाहेक- २०३० सम्म प्रति वर्ष दुई देखि चार बिलियन अमेरिकी डलरको बीचमा हुने अनुमान गरिएको छ। विश्वव्यापी तापमानमा भएको वृद्धिले चरम गर्मी र खडेरी, विनाशकारी बाढी र बढ्दो खतरनाक तूफान र उष्णकटिबंधीय आँधीबेहरीका चरम मौसमी घटनाहरूलाई जन्म दिइरहेको छ।

अफ्रिकाको ग्रेटर हर्नमा, ३१ मिलियन मानिस गम्भीर भोकमरीको सामना गरिरहेका छन् भने ११ मिलियन बालबालिका गम्भीर कुपोषणको सिकार छन् किनभने यो क्षेत्र हालैका दशकहरूमा सबैभन्दा खराब खडेरीले ग्रस्त छ । जलवायु परिवर्तनले खाद्य सुरक्षामा पहिले नै प्रभाव पारेको छ र वर्तमान प्रवृत्ति जारी रह्यो भने स्थितिका अझ खराब हुँदै जानेछ।

डब्ल्यूएचओले भनेको छ अब जलवायु सबै नीतिको केन्द्रबिन्दु हो र जलवायु परिवर्तन न्यूनीकरण नीति प्रवर्द्धनमा सबै एकजुट हुनु पर्छ । स्वच्छ हावा, अधिक प्रचुर मात्रामा र सुरक्षित ताजा पानी र खाना, अधिक प्रभावकारी र निष्पक्ष स्वास्थ्य एवं सामाजिक सुरक्षा प्रणालीले आजको मुख्य आवश्यकता हो ।

स्वच्छ ऊर्जामा लगानी गर्दा स्वास्थ्य लाभहरूका दृष्टिले लगानी दोब्बर हुन्छ । उदाहरणका लागि सवारी उत्सर्जनका लागि उच्च मापदण्डहरू लागू गरेर प्रत्येक वर्ष लगभग २४ मिलियन जीवन बचाउन सकिन्छ भने सुधारिएको हावाको गुणस्तर मार्फत सन् २०५० सम्ममा तापक्रमलाई ० दशमलव ५ डिग्री सेल्सियसले घटाउन सकिन्छ ।