नेपालखोजको एक वर्ष, डिजिटल सञ्चारमा संघर्ष

नेपाली सञ्चार माध्यमको इतिहासमा आधुनिक सञ्चार माध्यमहरुको वीचमा २०७६ असोज १२ गतेका दिन तथ्य, यथार्थपरक समाचार आम पाठकलाई पस्कने सोचले नेपालखोज अनलाईन विधिवत रुपमा सञ्चालनमा आएको थियो ।

आजबाट नेपालखोज एक वर्ष पूरा गरी दोस्रो वर्षमा प्रवेश गरेको छ । वडादशैंको शुरुवात अर्थात घटस्थापनाका दिन औपचारिक रुपमा पाठक माझ आएको नेपाल खोजको एक वर्ष निकै नै संघर्षका साथ वितेको छ ।

छिमेकी मुलुक चीनका राष्ट्रपति सि चिङ्गपिङको नेपाल भ्रमणलाई नेपालखोजले विशेष प्राथमिकताका साथ समाचार संप्रेषण गरेको थियो । त्यत्तिमात्र होइन यही अवधिमा हामीले कोभिड–१९ को महामारी झेल्नु प¥यो जुन अहिलेसम्म पनि निरन्तर छ ।

कोभिड–१९ ले महामारीको रुप लिईरहँदा आम नागरिकहरुलाई सत्य र यथार्थ सूचना र समाचार प्रवाह गर्नका लागि अग्रपंक्तिमा रहेर नेपालखोजका सहकर्मीहरु चौविसै घण्टा प्रतिवद्ध भएर लागिरहँदा आफ्नो स्वास्थ्यको ख्याल पटक्कै नगरी नागरिकहरुलाई सूचना प्रवाह गर्न नै संघर्ष गर्नुप¥यो ।

यो एक वर्षको अनुभवलाई हेर्ने हो भने नेपालखोज अनलाइनले पारदर्शिता, जवाफदेहितालाई सम्वोधन गर्ने प्रयास गर्दै केही खोजमूलक अनुसन्धान गर्ने काम पनि ग¥यो । चाहे सरकारी जग्गा कब्जा गरेर संस्था सञ्चालन गरेको होस् या सरकारी निकायहरुमा हुने भ्रष्टाचारका कुराहरु पनि तथ्यगत रुपमा पस्कने प्रयास नेपालखोजका तर्फबाट भयो ।

हो, अहिलेको पत्रकारिता खोज र तथ्य भन्दा भ्रामक समाचारतर्फ उदृत देखिन्छ । पाठकको इच्छा भन्दै पत्रकार आचार संहिता विपरितका समाचारहरुले डिजिटल मिडियामा स्थान पाईरहेका छन् । पत्रकारहरु स्थलगत रिपोटिङ्ग भन्दा फेसवुक र भाईवरबाट आएका पुष्टि नभएका समाचारहरुमा नै रमाईरहेका छन् । यसको मतलव युवा पुस्ता अध्ययन गर्न चाहँदैनन् भन्ने होइन । हामी सञ्चार माध्यम सञ्चालकहरुको खोज र तथ्यगत समाचारमा लगानी भएको देखिँदैन ।

वास्तविक रुपमा भन्ने हो भने पछिल्लो समयमा जसरी अनलाइन मिडियाहरु प्रशस्त खुल्न थालेका छन् । नेपाली पत्रकारितामा प्रश्न उब्जने ठाउँहरु धेरै देखिन्छन् । कतिपय साँच्चै नै पत्रकारिता गर्ने चाहना हुँदाहुँदै पनि कुनै कम्पनी वा ब्राण्डको प्रचार गर्ने स्थानका रुपमा परिचित भएको समेत देखिन्छ ।

विशेषत ः राजनीतिक व्यक्तित्वहरु प्रत्यक्ष संलग्न भएर डिजिटल मिडियाहरु सञ्चालन हुन थालेपछि समाचार तथ्य र खोजमूलक भन्दा कसलाई उछिट्याउने भन्नेमा केन्द्रित भएको पनि देखिन्छ । हो त्यस्तो प्रथाबाट नेपालखोज आजका दिनसम्म मुक्त छ । नेपालखोज कसैको उछितोकाट्ने वा कसैको प्रचारमुखी अनलाईनका रुपमा छैन ।

आफूले खोजेका, सत्य र यथार्थ समाचारहरुले मात्र स्थान पाएको छ । यो गतिमा अगाडि बढिरहँदा निकै नै संघर्ष गर्नुपर्ने देखिएको छ । हामीले भ्रामक र पुष्टि नहुने समाचार छाप्दै छापेनौं । आफ्नो आँखाले देखेका र अनुभव गरेका समाचारलाई प्राथमिकतामा राख्यौं । जसको बोल्ने ठाउँ छैन उसैको वकालत गरिरहेका छौं । अर्थात् हामी आम नेपालीहरु साझा संस्थामा रुपमा स्थापित हुने संकल्प गरेका थियौं र आज त्यही मार्गमा हिँडिरहेका छौं । एक वर्षको अवधिमा आएका उतारचढावलाई सहर्ष स्वीकार गर्दै हामी अझै पनि खोज र अनुसन्धानमा विश्वास गर्दै अगाडि बढ्ने आम पाठक, विज्ञापनदाता, शुभचिन्तकहरुमा प्रतिवद्धता जनाउन चाहन्छौं ।