चीनको सामना गर्न जी-सेभेनका नेताहरूको यस्तो छ योजना ?

काठमाडौं । चीनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न चाहने जी-सेभेन नेताहरूले कम र मध्यम आय भएका देशहरूलाई सहयोग गर्ने योजना अपनाएका छन् । जस अन्तर्गत जी-सेभेन देशहरूले उनीहरूलाई राम्रो पूर्वाधार निर्माण गर्न मद्दत गर्ने छन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले भने कि उनी अमेरिकाको समर्थन प्राप्त बिल्ड बैंक बेटर वर्ल्ड (बी3डब्लु) को योजना उस्तै चिनियाँ योजनाको लागि उच्च गुणको विकल्पको रूपमा खडा गर्न चाहन्छन् ।

चीनको ’बेल्ट र रोड परियोजना’ (बीआरआई) ले थुप्रै देशहरूमा रेल, सडक र बन्दरगाह सुधार गर्न मद्दत गरेको छ । तर चीनको पनि आलोचना गरिएको छ कि केहि देशहरुमा ऋृण दिएर तिर्न नसकेमा दबाब दिने र उनीहरुमाथि हक जमाउन खोज्छ ।

यद्यपि यस योजना अन्तर्गत कसरी वित्तिकरण गर्ने भन्ने बारे कुनै स्पष्ट जानकारी दिइएको छैन । जर्मनीका कुलाधिपति एन्जेला मर्केलले भने कि जी उबिल योजना अहिले चरणमा पुगेको छैन जब यो कोषको विवरण सार्वजनिक गर्न सकिन्छ ।

अमेरिकाले विशेष गरी चीनको तथाकथित ’ऋण कूटनीति’ को आलोचना गरेको छ । जी-सेभेनमा विश्वका सात सब भन्दा धनी प्रजातन्त्रहरू सामेल छन् ।

अमेरिका र बेलायत बाहेक क्यानाडा, फ्रान्स, जर्मनी, इटाली र जापानको नाम यसमा राखिएको छ । बेलायत यस समयको जी७ शिखर सम्मेलनको मेजबान छ जसले बेलायतको कार्बिस बे रिसोर्टमा यो तीन दिवसीय सम्मेलन आयोजना गरेको छ ।

सम्मेलन आइतबार साँझ मा समापन हुने छ । अमेरिकाको चीनसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने योजना बीबीसीका उत्तर–अमेरिकाका सम्पादक जोन सोपेलका अनुसार शनिबार अमेरिकी प्रतिनिधिहरूले जी७ को बैठकमा विश्वभरि चीनको बढ्दो प्रभुत्वबारे छलफल गरे ।

यो तर्क गरिएको की चीनले विकासोन्मुख देशहरूमा लाखौं डलर खर्च गरिरहेको छ, पश्चिमी देशहरूले यसको बारेमा सोच्न र यसको काउन्टर तयार गर्नु पर्दछ ।

यस बैठकमा केही वरिष्ठ अधिकारीहरूले पश्चिमी देशहरूको मूल्यमान्यता बढी शक्तिशाली छ भनेर प्रमाणित गर्न यथासक्दो प्रयास गरका छन् । चीनले शिनजियांगको अल्पसंख्यक भिगार मुस्लिमलाई काम गर्न बाध्य तुल्याइरहेको छ । चीनले आफ्नो लगानीका विधिहरूसँग उचित प्रतिस्पर्धामा बाधा पु¥याएको छ ।

अमेरिकी राष्ट्रपति जो बिडेनले विश्वव्यापी आपूर्ति श्रृंखला त्यस्तो श्रममुक्त हुनुपर्नेमा जोड दिए । अमेरिकी अधिकारीहरूले यो बैठकमा भने कि यो केवल चीनको सामना गर्नु मात्र होइन, विश्वलाई सकारात्मक विकल्प प्रस्तुत गर्ने बारेमा हो ।

जोआन सोपेलका अनुसार बिडेन प्रशासनले पश्चिमी देशहरूले यस विश्वव्यापी योजनामा कति योगदान दिने छ र कुन समयमा तय गर्ने भन्ने बारे अस्पष्ट छ । यद्यपि उनका शब्दहरूबाट एउटा कुरा प्रस्ट हुन्छ कि उनले चीनको बढ्दो शक्ति र प्रभुत्वको सामना गर्ने आफ्नो अठोटलाई नवीकरण गर्दैछ ।

पश्चिमी देशहरूले चीनको हालसम्म के गरेको छ ?

यस वर्षको सुरुमा अमेरिका, युरोपेली संघ, बेलायत र क्यानडाले ट्राभल ब्यान र फ्रिज सम्पत्ति सहित चीनमा समन्वयात्मक प्रतिबन्ध लगायो ।

यसका साथै यी देशहरूले भिष्ल्ग मुसलमान बिरूद्ध गम्भीर मानवअधिकार उल्लंघन गरेको आरोप लगाइएको शिनजियांगका वरिष्ठ अधिकारीहरूलाई लक्षित गरे ।

रिपोर्टका अनुसार लाखौं वेइगर मुसलमानलाई चीनको उत्तरपश्चिमी प्रान्तको शिविरहरूमा राखिएको छ र चिनियाँ अधिकारीहरूले काम गर्न बाध्य पारेका छन्।

चिनियाँ प्रशासनको बिरूद्ध यो पनि आरोप लगाइएको छ कि यसले भिगार बाँझीकरण गरिरहेको छ र भिगोर बच्चाहरूलाई उनीहरूको परिवारबाट अलग पारियो । बीबीसी