शुक्रबार, चैत १६, २०८०

सडक दुर्घटना– युवाको सबैभन्दा ठूलो हत्यारा

नेपालखोज २०७९ मंसिर १८ गते १३:५५

काठमाडौं । ट्राफिक प्रहरीको तथ्याङ्क अनुसार नेपालमा साउन, भदौ, असोज र कात्तिकका चार महिनामा भएका ३ हजार ३ सय ३६ सडक दुर्घटनामा ५६ जना मानिसको ज्यान गयो भने ८६ जना गम्भीर घाइते भए। विश्व वैंकको हालै निकालेको एक प्रतिवेदनले यसको रोकथामका लागि तत्काल पहल आवश्यक भएको जनाएको छ। उक्त प्रतिवेदन अनुसार दुर्घटना र हिंसाले प्रत्येक मिनेट आठ जनाभन्दा बढीको ज्यान लिइरहेको छ।

ट्राफिक प्रहरीका अनुसार २०७० को दशकको ८ आर्थिक वर्षमा मात्रै १ लाख ८६ हजार २७७ सडक दुर्घटना भयो। ती दुर्घटनामा १९ हजार ३५८ ज्यान गुमाए भने १ लाख ३५ हजार १७५ जना मानिस घाइते भए। विश्व वैंकको उक्त प्रतिवेदन हिंसा र दुर्घटनाबाट हुने चोटपटकका कारण हरेक वर्ष ४४ लाख मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ। संसारमा प्रत्येक बाह्रौं मृत्युको लागि दुर्घटनाबाट हुने चोटहरू जिम्मेवार छन्।

विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले जारी गरेको उक्त प्रतिवेदन ‘प्रिभेन्सन इन्जुरिज एन्ड भाइलेन्सः एन ओभरभ्यु’ ले दुर्घटना र हिंसाका कारण दैनिक १२ हजार ५५ जनाले ज्यान गुमाइरहेका छन्। प्रतिवेदनका अनुसार हिंसा र अनायासै चोटपटकका कारण वर्षेनी ४४ लाख मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ। यदि हेर्ने हो भने, संसारमा प्रत्येक बाह्रौं मृत्युको लागि यी चोटहरू जिम्मेवार छन्।

सन् २०१९ मा हुने मृत्युमध्ये ८ प्रतिशतको लागि यी चोटपटक र हिंसाका कारण जिम्मेवार रहेको तथ्यांकले देखाएको छ। यो वर्ष अनजानमा भएको चोटपटकले ३१.६ लाखको ज्यान लिएको छ भने हिंसामा परेका घाइतेले १२.५ लाखको ज्यान लिएको छ। यति मात्र होइन, सडक दुर्घटनाका कारण प्रत्येक तीनमध्ये एक जनाको मृत्यु हुने गरेको पाइएको छ। छ मध्ये एक मृत्यु आत्महत्या, नौ मध्ये एक हत्याका कारण र ६१ मा एक युद्ध र द्वन्द्वका कारण छन्।

यी बाहेक हरेक वर्ष लाखौं मानिस यस्ता घाउको सिकार हुने गर्छन्, जसका कारण ज्यान जाँदैन तर अस्पताल जानुपर्ने हुन्छ, कतिपय अवस्थामा आकस्मिक भर्ना समेत गर्नुपर्ने हुन्छ। यी चोटहरूबाट घाइते भएका व्यक्तिहरू स्थायी रूपमा असक्षम हुन सक्छन्। साथै, उनीहरूलाई दीर्घकालीन स्वास्थ्य हेरचाह चाहिन्छ। एकै समयमा, त्यस्ता बिरामीहरूलाई मानसिक स्वास्थ्य हेरचाह र पुनर्वासको पनि आवश्यकता हुन सक्छ।

चोटपटक र हिंसाका यी घटनाहरूले शारीरिक हानि मात्र नभई अर्थतन्त्रमा पनि ठूलो असर पार्छ। यस्ता दुर्घटनाका कारण हरेक वर्ष विश्वभरका देशले आफ्नो स्वास्थ्य प्रणालीमा करोडौं डलर खर्च गर्नुपर्ने जानकारी आएको छ। एकै समयमा, चोटपटक र हिंसा पीडितहरूले उनीहरूको कम दक्षता, उत्पादकता र घट्दो आम्दानीको रूपमा तिर्नु पर्छ।

यस सम्बन्धमा विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) का प्रमुख डा टेड्रोस अधानोम गेब्रेयसस भन्नुहुन्छ, “गरिबीमा बस्ने मानिसहरू घाइते हुने सम्भावना बढी हुन्छ।” उहाँका अनुसार यी स्वास्थ्य असमानताहरूलाई सम्बोधन गर्न र चोटपटक र हिंसा रोक्न स्वास्थ्य क्षेत्रको प्रमुख भूमिका छ।

यति मात्र होइन, प्रतिवेदनले पाँचदेखि २९ वर्ष उमेर समूहका व्यक्तिको मृत्युको मुख्य पाँच कारणमा सडक दुर्घटनामा घाइते, हत्या र आत्महत्या गरेको खुलासा गरेको छ। चोटपटक वा चोटपटक लाग्ने अन्य कारणहरूमा डुबेर, खसेर, जलेर र विषादीका कारण हुने मृत्युहरू समावेश छन्।

१५ देखि २९ वर्षका युवाको कुरा गर्ने हो भने उनीहरुको मृत्युको सबैभन्दा ठूलो कारण सडक दुर्घटनामा परी घाइते हुनु नै हो। सडक दुर्घटनाका कारण वर्षेनी २ लाख ७१ हजार ९९० युवाले ज्यान गुमाइरहेका छन्।

यस्ता दुर्घटना र घटनालाई निकै कम खर्चमा सीमित गर्न सकिने पनि प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। उदाहरणका लागि, स्पेनका सहरहरूमा सवारी साधनको गति सीमा ३० किलोमिटर प्रतिघण्टामा बढाउँदा सडक दुर्घटनामा कमी आएको छ। त्यस्तै भियतनाममा पनि मानिसलाई पौडी खेल्ने तालिम दिएर पानीमा डुबेर मृत्यु हुनेको संख्यामा कमी आएको छ। त्यस्तै, नाबालिगलाई यौन हिंसाबाट जोगाउन यौन सहमतिको उमेर १२ वर्षबाट १६ वर्षमा पुर्‍याएपछि फिलिपिन्समा सकारात्मक परिवर्तन देखिएको छ।

धेरै देशहरूमा जीवन बचाउनका लागि गरिएका उपायहरू पर्याप्त छैनन्। यसका लागि राजनीतिक इच्छाशक्ति र लगानी चाहिन्छ। डब्ल्यूएचओका निर्देशक इटिन क्रुग भन्नुहुन्छ, “हरेक वर्ष लाखौं परिवारलाई यस अनावश्यक पीडाबाट बचाउन तत्काल कदम चाल्नु आवश्यक छ।”

श्रोत: आइएनएस-स्वतन्त्र समाचार

प्रतिक्रिया