संसारका सुन्दर मन्दिर

नेपाल आफ्नो प्राचीन र सुन्दर मन्दिरहरूका लागि विश्वभर प्रसिद्ध छ। नेपाली मन्दिरहरूको वास्तुकलाले पर्यटकहरूलाई सधैं आकर्षित गर्दै आएको छ । यस्तै संसारभर विभिन्न धर्महरूसँग सम्बन्धित यस्ता धेरै सुन्दर मन्दिरहरू छन्, जुन विशेष गरी आफ्नो वास्तुकलाका लागि परिचित छन् । यी मध्ये कतिपय मन्दिर हिन्दू धर्मसँग सम्बन्धित देवताहरूलाई समर्पित छन्। इन्डोनेसियादेखि थाइल्याण्डसम्म यस्ता सुन्दर मन्दिरहरू छन् जसलाइ हेर्न संसारभरबाट लाखौं पर्यटकहरू पुग्छन् । यी मन्दिरको एउटा विशेषता यी शताब्दीयौं पुराना हुनु पनि हो ।

वाट रोङ खुन Wat Rong Khun (थाइल्याण्ड) : थाइल्याण्डको चियाङ माई प्रान्तमा अवस्थित बौद्ध मन्दिर विदेशी पर्यटकहरु माझ ह्वाइट टेम्पलका नामले प्रसिद्ध छ । आफ्नो सुन्दर वास्तुकलाका कारण यो मन्दिर विश्वभरि नै लोकप्रिय छ । यो मन्दिर थाइल्याण्डमा नवनिर्मित मन्दिरहरू मध्ये एक हो, जसमा आधुनिक वास्तुकला देख्न सकिन्छ ।

Angkor Wat (कम्बोडिया) : कम्बोडियाको अंगकोरमा अवस्थित यो सुन्दर मन्दिर पहाड र मन्दिरहरूको अनुपम संयोजन हो। यो संसारको सबैभन्दा ठूलो र सुन्दर धार्मिक स्मारकहरू मध्ये एक हो। यो मन्दिर १६२.६ हेक्टर जमिनमा फैलिएको छ । यो मन्दिर १२औं शताब्दीको सुरु तिर निर्माण गरिएको थियो। खमेर साम्राज्य (दक्षिण एशियामा हिन्दू-बौद्ध साम्राज्य) को समयमा निर्मित यो मन्दिर ‘भगवान विष्णु’लाई समर्पित छ । यद्यपि १२ औं शताब्दीको अन्त्यमा यसलाई बौद्ध मन्दिरमा परिणत गरियो ।

प्रम्बानन मन्दिर Prambanan Temple (इन्डोनेशिया) : ९ औं शताब्दीमा निर्मित प्रम्बानन मन्दिर इन्डोनेसियाको सबैभन्दा ठूलो हिन्दू मन्दिर तथा दक्षिणपूर्व एशियाको दोस्रो ठूलो मन्दिर हो । यो २४० वटा मन्दिरहरूको कम्प्लेक्स हो, जुन युनेस्कोको विश्व सम्पदा सुचिमा सुचिकृत छ। प्रम्बानन मन्दिर तीन महान हिन्दू देवता ब्रह्मा – सृष्टिको सृष्टिकर्ता, विष्णु – सृष्टिको रक्षक र शिव – दुष्ट शक्तिहरूको विनाश प्रति समर्पित छ ।

गवादपलिन मन्दिर Gawdawpalin Temple (म्यानमार) : Gawdapalin मन्दिर बर्मा (म्यानमार) को बागान क्षेत्रमा अवस्थित छ। १२ औं शताब्दीको यो बौद्ध मन्दिर सन् १९७५ मा आएको ६.५ म्याग्निच्युडको भूकम्पका कारण नराम्रो सँग क्षतिग्रस्त भएको थियो । यो मन्दिर नजिकैको बागान संग्रहालयमा मन्दिरको क्षतिग्रस्त फोटो तथा खजानाहरु राखिएको छ। गवादपलिन मन्दिर खोखलीगु शैलीको मन्दिरको शैली हो । कर्नाक Karnak (मिस्र) : कर्नाक विश्वको सबैभन्दा ठूलो प्राचीन धार्मिक स्थल हो, जुन तीनवटा मुख्य मन्दिर मिलेर बनेको छ ।

यसको सबैभन्दा प्रसिद्ध विशेषता यसको हाइपोस्टाइल हल हो जसमा १३४ वटा विशाल स्तम्भ छन् । ती स्तम्भको उँचाइ ६० फिट तथा गोलाइ १० फिट भन्दा बढि छ । तबयिन्नायु मन्दिर Thatbyinnyu Temple (म्यानमार) : १२ औं शताब्दीमा निर्मित थबायिन्यु मन्दिर म्यानमारको सबैभन्दा अग्लो मन्दिर हो। ‘तबयिन्नायु’ शब्दको अर्थ सर्वज्ञान हो, जसले बुद्ध शान्तिपूर्वक र पसिना नछोडि प्रवेश गरेको ज्ञानको अवस्थालाई वर्णन गर्दछ । य‍ो मन्दिरको छतमा भएको कमल सिंहासनमा बुद्धको मूर्ति विराजमान छ ।

फिले मन्दिर Philae Temples (मिस्र) : यो मन्दिरहरूको सबैभन्दा पुरानो अवशेष हो जुन लगभग ४०० ईसा पूर्वको हो। फिलेको अर्थ ग्रीकमा ‘अन्त’ हो, जसले इजिप्टको दक्षिणी सीमालाई परिभाषित गर्दछ। टोलेमी द्वितीय द्वारा सुरु गरिएको यो मन्दिरको निर्माण रोमन सम्राटहरूले पूरा गरेका थिए।

टेम्पल अफ हेवन Temple Of Heaven (चीन) : १५ औं शताब्दीमा बनेको यो मन्दिर चीनको प्रमुख धार्मिक भवनहरूमध्ये एक हो। ‘स्वर्गको मन्दिर’ चीनको राजधानी बेइजिङमा अवस्थित ताओवादी मन्दिर हो । यो मन्दिर ‘मिङ वंश’का सम्राट योङ्गले आफ्नो व्यक्तिगत मन्दिरका रूपमा निर्माण गरेका थिए। यो मन्दिरमा उनि राम्रो फसलका लागि प्रार्थना गर्थे र आफ्ना मानिसहरूका पापको प्रायश्चित गर्थे । यो मन्दिरको वास्तुकला निकै भव्य छ ।

बोरोबुदुर मन्दिर Borobudur Temple (इन्डोनेसिया) : यो संसारको सबैभन्दा ठूलो बौद्ध मन्दिर हो। यसका साथै यो दक्षिणपूर्व एशियाको सबैभन्दा प्रसिद्ध पुरातात्विक क्षेत्र मध्ये एक हो। यसलाई इन्डोनेसियाको सबैभन्दा ठूलो पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा पनि चिनिन्छ । ९ औं शताब्दीमा निर्मित यो मन्दिर विश्वका सात आश्चर्यहरूमा समावेश छ। स्थानीयहरुले बोरोबुदुर मन्दिरलाई ‘चण्डी बोरोबुदुर’ पनि भन्छन् ।

कन्फ्युसियसको मन्दिर Temple of Confucius (चीन) : ४७९ ईसा पूर्वमा निर्मित यो चीनको सबै कन्फ्युसियन मन्दिरहरूमध्ये सबैभन्दा ठूलो र सबैभन्दा प्रसिद्ध मन्दिर हो। यो कन्फुसियसको गृहनगर क्युफुमा अवस्थित छ। १९९४ मा युनेस्को विश्व सम्पदा स्थलमा दर्ता भएको यो मन्दिर कन्फ्युसियसवादका ऋषि तथा दार्शनिकहरूको पूजा गर्ने ठाउँका रूपमा निर्माण गरिएको थियो।