नेपालमा पहिलो पटक नेपाल टेलिकमको 5G नेटवर्क ट्रायल सुरु

काठमाण्डौं । नेपाल टेलिकमले नेपालमा पहिलो पटक पाँचौं जेनेरेसनको मोबाइल नेटवर्क 5G को परीक्षण सुरु गरेको छ । यस सरकार समर्थित अपरेटरले माघ २२, २०७९ मा आफ्नो १९ औं वार्षिकोत्सवमा उद्योगको सबैभन्दा ठूलो र सबैभन्दा उन्नत वर्तमान नेटवर्क लाइभमा ल्याएको छ ।

कम्पनीको 5G परियोजनालाई विश्वको अग्रणी दूरसञ्चार गियर विक्रेता ह्वावेले समर्थन गरेको छ । जसले नेपालको दूरसञ्चार क्षेत्रको विकासमा पनि महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । यस चिनियाँ टेक जाइन्टले ‘नेपालमा पहिलो पटक’ धेरै प्रविधिहरू लन्च गर्नमा मुख्य भूमिका खेलेको छ । यसअघि ह्वावेले नेपाललाई 4G, इन्टेलिजेन्ट नेटवर्क (IN), IVR, IP टेलिफोनीमा IP मल्टिमिडिया सबसिस्टम (IMS), 2G GSM र CDMA नेटवर्क, आदि लन्च गर्न मद्दत गरेको छ । नेपालमा ह्वावेको उपस्थिति २२ वर्ष लामो रहेको र यसले नेपाली उपभोक्ताहरूका लागि थप नयाँ सेवाहरू प्रदान गर्दै आएको छ । नेपाल टेलिकमको 4G सेवाको व्यापक विस्तारमा यसको 4G नेटवर्क पोर्टफोलियोले प्रमुख भूमिका खेलेको छ ।

हाल नेपाल टेलिकमको 5G Huawei, Xiaomi, र Vivo जस्ता ब्रान्डहरूको ह्यान्डसेटहरूमा उपलब्ध हुनेछ । सरकार-समर्थित क्यारियरले पहिले उपयुक्त ह्यान्डसेटको अभावको कारण जनवरी 1 को  परीक्षण सुरु रद्द गरेको थियो । ह्वावे-समर्थित नेपाल टेलिकमको 5G ले उच्च-गति नेटवर्कको लागि सम्भावनाहरू कस्तो हुनेछ भनेर खुलासा गर्न र पछि यसको व्यवसायिक रोलआउटको लागि खाका तयार पार्न मद्दत गर्नेछ ।

नेपालमा 5G ट्रायल सुरु

5G सम्मको नेपाल टेलिकमको यात्राको बारेमा कुरा गर्दा टेल्कोले काठमाडौंमा यो ट्रायल नेटवर्क लन्चको लागि ह्वावेको रेडियो उपकरणको उपयोग गरेको छ र देशभरमा यही जारी रहनेछ । ‘नेपाललाई नेटवर्क पूर्वाधार निर्माणमा सहयोग गर्न पाउँदा ह्वावे सम्मानित छ । “इन नेपाल, फर नेपाल” मिशनको साथ ह्वावेले देशभरका ३० मिलियनभन्दा बढी मानिसहरूलाई उच्च गुणस्तरको नेटवर्क कनेक्टिभिटि उपलब्ध गराउन प्रतिबद्ध छ । नेपाल डिजिटल रूपान्तरणलाई गति दिन रुरल युनिभर्सल कभरेज, 4G/5G कनेक्सनहरू, डिजिटल सरकार र स्थानीय ICT ट्यालेन्ट डेभलपमेन्टमा निरन्तर लगानी गर्नेछ,’ ह्वावेले भनेको छ ।

नेपाल टेलिकम 5G भयो लाइभ

5G परीक्षणको लागि स्पेक्ट्रम प्राप्त गरेको २ वर्ष पछि टेल्कोले अन्ततः आफ्नो 5G नेटवर्क स्विच अन गरेको छ । २०२१ जुनमा आफ्नो कार्ययोजना पेश गरेपछि कम्पनीले नोभेम्बर २०२१ मा नियामक NTA बाट २६०० मेगाहर्ज फ्रिक्वेन्सीमा ६० मेगाहर्ज ब्यान्डविथ प्राप्त गरेको थियो ।

२६०० मेगाहर्ज ब्यान्ड फ्रिक्वेन्सी 5G नेटवर्कको लागि अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने एयरवेभहरू मध्ये एक हो । नेपाल टेलिकमले परीक्षण अवधिमा मिड-ब्यान्ड 5G फ्रिक्वेन्सीको फाइदा लिनेछ तर यो लगभग निश्चित छ कि टेल्कोले व्यावसायिक रोल-आउटको लागि पनि मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रम 5G प्रयोग गर्नेछ जसको लागि नियामकले इजाजतपत्र, स्पेक्ट्रम प्रदान गर्न आवश्यक छ ।

यहाँ धेरै 5G प्लेएरहरू छन् जसले 5G को विकासमा काम गर्दछन तर ह्वावे र क्वालकम जस्ता कम्पनीहरूले २०१५ देखि यसको आधारभूत कुराहरूमा ठोस रूपमा काम गरिरहेका छन् । यसका लागि ह्वावेले २००९ मा 5G काम सुरु गरेको थियो र त्यसपछि 5G को विकास ड्राइभमा प्रमुख भूमिका खेलेको छ । कम्पनीले २०१६ मा 5G नेटवर्कको लागि 5G प्रोडक्ट लाइन पनि सेट अप गरेको थियो जब संसारको धेरैजसोले नेक्स्ट जेनेरेसनको वायरलेस प्रविधिको अध्ययन गरिरहेको थियो । २०२३ सम्म आउँदा ह्वावे 5G R&D को लागि सबैभन्दा धेरै कोष भएको र 5G प्याटेन्टको उच्चतम संख्या रहेको विश्वको अग्रणी 5G गियर प्रदायक हो।

4G को उत्तराधिकारीको रूपमा आधुनिक युगको इन्टरनेट प्रयोगको बढ्दो मागहरू पूरा गर्न पाँचौं जेनेरेसनको मोबाइल नेटवर्क आवश्यक छ । डाटाको अलावा 5G को धेरै व्यावसायिक क्षेत्रहरूमा विविध एप्लिकेसन हुनेछ । 5G IoT, M2M, AI, AR/VR, स्मार्ट होम, टेलिहेल्थ, शिक्षा र जीवनका धेरै भागहरूमा उपयोगी हुनेछ । संक्षेपमा, 5G आधुनिक प्रविधि रूपान्तरणको किइ ड्राइभर हुनेछ ।

5G परीक्षण पश्चातको यात्रा

नेपाल टेलिकमको कारण नेपालमा 5G युग सुरु भएको छ र आगामी वर्षहरूमा डिजिटल रूपान्तरणको अर्को युगको नेतृत्व गर्नेछ । यद्यपि, त्यहाँ चुनौतीहरू छन् । 4G जस्तै 5G भने सबैका लागि शिघ्र उपलब्ध हुने छैन । परीक्षण एक वर्षको लागि हुनेछ र परीक्षणको नतिजाले टेल्कोलाई व्यावसायिक 5G रोलआउटको लागि आफ्नो योजना/आर्किटेक्चर निर्माण गर्न मद्दत गर्नेछ । इकोसिस्टम बढ्दै गएता पनि अझै केही वर्षको लागि 5G-कम्प्याटिबल उपकरणहरूको हुने अभावलाई अस्वीकार गर्न हामी सक्दैनौं ।

नेपाल टेलिकमको 4G नेटवर्क कभरेज ९८% स्थानीय तहमा पुगेको भए पनि हरेक कुनामा 4G को पहुँच नपुगेको कुरालाई बेवास्ता गर्न सकिँदैन । वास्तवमा, 4G सेवा सुधारहरूमा कम कभरेज देखि एक्स्पेरिएन्स र किफायती सम्म जारी राख्नुपर्छ । लोकप्रिय 4G ब्रोडब्यान्ड नेटवर्क अझै १४ स्थानीय तहहरूमा पुग्न बाँकी छ ।

यसैबीच, प्रमुख नेपाली टेलिकम ओपरेटोरहरू Ntc र Ncell दुवैले नेपालमा भ्वाइस ओभर LTE (VoLTE) लन्च गरेका छन् । र धेरै ह्यान्डसेटहरू अझै 4G-समर्थनमा सीमित छन्, 4G आगामी दिनहरूमा लाखौं प्रयोगकर्ताहरूका लागि निकट भविष्य सम्म भ्यालुएबल रहनेछ । तर, मोबाइल प्रविधिको विकासलाई नजरअन्दाज गर्न सकिँदैन र विश्वका अन्य देशहरू जस्तै नेपालीहरूले पनि केही वर्षभित्रै ग्राउन्डब्रेकिंग प्रविधि ‘5G’ को माग गर्नेछन् । अहिलेको लागि यो पुष्टि भएको छ कि 5G नेपालमा राम्ररी र साँच्चै सुरु भएको छ ।

नेपाल टेलिकमले बबरमहल र सुन्धाराबाट आफ्नो 5G ट्रायल सुरु गरेको छ र छिट्टै काठमाडौं बाहिर थप क्षेत्रहरू थप्ने योजना गरेको छ । अहिलेको लागि, कम्पनीले अद्यावधिक कोर सफ्टवेयरको साथ नन-स्ट्यान्डअलोन आर्किटेक्चरमा यसको परीक्षण सुरु गरेको छ । 5G रूपान्तरणको बाटो नन-स्ट्यान्डअलोन आर्किटेक्चर (NSA) बाट सुरु हुन्छ जुन ठूलो 4G कभरेज भएको टेल्कोको लागि उत्कृष्ट पहल हो ।

अहिलेको लागि, कम्पनीले 5G परीक्षणबाट आफ्नो डाटा सङ्कलन गर्नेछ, नतिजाको विश्लेषण गर्नेछ र त्यसपछि परीक्षण परिणामको आधारमा यसको व्यावसायिक सुरुवात हुनेछ । नेपाल टेलिकमले चाँडै नै अन्य प्रदेशहरूमा पनि 5G ट्रायल सुरु गर्ने योजना बनाएको छ ।