शुक्रबार, चैत १६, २०८०

जनावरमा सफल परीक्षण पछि डेंगुको उपचारको आशा बढयो

नेपालखोज २०७९ चैत ३ गते १४:४५

डेंगु लामखुट्टेबाट सर्छ र यसले हरेक वर्ष लाखौं मानिसलाई असर गर्छ । यसका लक्षण यति गम्भिर हुन्छन् कि यिनै कारणले यो रोगलाई “हड्डी भाँच्ने ज्वरो” पनि भनिन्छ । नेपाल सहित दर्जनौं देशमा यो रोग महामारीका रुपमा फैलिसकेको छ तर अहिलेसम्म यसको उपचार पत्ता लागेको छैन । यसका दुईवटा खोप विकसित भैसकेका छन् तर तिनको प्रयोगलाई अझै स्वीकृति दिइएको छैन।

दुई वर्ष पहिले अनुसन्धानकर्ताहरूले एक यौगिकले कोशिका संस्कृति र मुसाहरूमा डेंगु भाइरसको फैलावटलाई प्रभावकारी रूपमा रोक्न सक्छ भन्ने कुरा पत्ता लगाएका थिए । यो यौगिकले दुई प्रोटीन बीचको अन्तरक्रियालाई अवरुद्ध गरेर त्यस्तो काम गर्छ ।

अहिले सोही टोलीले यो कम्पाउण्डलाई थप प्रभावकारी बनाएर मुसा र बाँदर दुवैमा परीक्षण गरेको छ । जोन्सन एन्ड जोन्सनको फार्मास्युटिकल कम्पनी यान्सेनका उदीयमान जीवाणु विशेषज्ञ मार्निक्स भान लुकले यी परीक्षणहरूको नतिजा ‘निकै उत्साहजनक’ रहेको बताए। जब रेसस बाँदरहरूलाई JNJ -1802 भनिने कम्पाउन्डको उच्च खुराक दिइयो, यसले ‘भाइरसको प्रतिकृतिको प्रक्रियालाई पूर्ण रूपमा अवरुद्ध गर्यो,’ उनले भने।

नियन्त्रित जनावरमा भाइरल आरएनए संक्रमण भएको दुईदेखि तीन दिनभित्र पत्ता लागेको थियो। बाँदरमा यो यौगिक डेंगु भाइरसको चार सबैभन्दा प्रचलित स्ट्रेनहरू मध्ये दुई विरुद्ध पुन: परीक्षण गरियो। यसपटक उपचारको सट्टा डेंगुबाट बच्ने शक्ति परीक्षण गरिएको छ ।

डेंगुको औषधिको खोजीमा संलग्न वैज्ञानिकहरूले बाँदरमा गरिएको प्रारम्भिक परीक्षणमा सफलता हासिल गरेका छन् । यो अनुसन्धान सफल भए पहिलो पटक डेंगुको रोकथाम र उपचारको प्रभावकारी उपाय जनतासामु हुनेछ ।

भान लुकले मुसामा उपचार र रोकथाम दुवैका लागि परीक्षण गरिएको र चारै प्रजातिका अगाडि गरिएको बताए । नतिजा सफल भयो। डेंगुले धेरै गम्भीर फ्लू जस्तो लक्षण निम्त्याउन सक्छ, जुन कहिलेकाहीँ यति गम्भीर हुन्छ कि यसले मृत्यु पनि निम्त्याउँछ।

भाइरसका चार फरक प्रकारका स्ट्रेन भएकाले एउटा स्ट्रेनको संक्रमणले अन्य स्ट्रेनबाट स्वतः सुरक्षा प्रदान गर्दैन । यदि दोहोर्याएर डेंगु भयो भने यो अक्सर अधिक गम्भीर हुन्छ । अनुसन्धानकर्ताहरूले चेतावनी दिएका छन् कि न्यानो र अधिक आर्द्र वातावरणका कारण लामखुट्टेबाट निस्कने भाइरस फैलिने सम्भावना बढी हुन्छ। यस्तो वातावरण लामखुट्टेका लागी बढि अनुकुल हुन्छ ।

डेंगुको अहिलेसम्म कुनै उपचार नभएकाले अहिले सबै प्रयास संक्रमण न्यूनीकरणमा केन्द्रित छन् । यसमा ब्याक्टेरियाले लामखुट्टेलाई संक्रमण गर्ने समावेश छ।

डेंगवैक्सिया (Dengvaxia)भनिने खोप केही देशमा प्रयोगका लागि अनुमति छ र यो केवल एउटा नस्ल विरुद्ध प्रभावकारी छ। गत वर्ष डिसेम्बरमा युरोपियन युनियनले कुदेंगा नामको अर्को खोपलाई अनुमोदन गरेको थियो। अब बेलायत र इन्डोनेसियाले पनि यसलाई ग्रीन सिग्नल दिएका छन् ।

यद्यपि उपचारको सन्दर्भमा अझै धेरै प्रश्नहरू छन् जसको उत्तर खोज्न बाँकी छ । यसले पुन: संक्रमणको अगाडि कमजोरी बढाउने हो कि भन्ने प्रश्न पनि छ । जब कसैलाई डेंगु हुन्छ, तिनीहरूको रगतमा भाइरसको उपस्थितिले सामान्यतया बलियो प्रतिरक्षा प्रतिक्रियालाई ट्रिगर गर्छ जसले तिनीहरूलाई भविष्यमा फेरि संक्रमित हुनबाट जोगाउँछ तर कतिपय मानिसमा यो प्रतिरक्षा क्षमता कमजोर हुन्छ, जसका कारण उनीहरुमा पुनः संक्रमण हुने सम्भावना बढी हुन्छ ।

अन्वेषकहरूले नयाँ उपचार बिधि मानव परीक्षणमा जानु अघि परीक्षणको हालको चरणको सुरक्षा डाटा प्रस्तुत गर्नुपर्नेछ। भ्यान लुक यो उपचार प्रयोगका लागि कहिले उपलब्ध हुने सम्भावना छ भन्न हिचकिचाउँछन । -एएफपी

प्रतिक्रिया