आईपीसीसी प्रतिवेदन भन्छ, ‘जलवायु विनास टाइम बम जस्तै’

सयौं वैज्ञानिक तथा धेरै संस्थाको सहयोगमा तयार पारिएको जलवायु प्रतिवेदन आईपीसीसीले प्रस्तुत गरेको छ । संयुक्त राष्ट्र संघको जलवायु सल्लाहकार प्यानलले प्रस्तुत गरेको प्रतिवेदन अनुसार यो शताब्दीको अन्त्यको सट्टा आगामी १७ वर्षमा विश्वको तापक्रम १.५ डिग्रीले बढ्न सक्छ ।

३६ पृष्ठको प्रतिवेदनलाई ‘नीति निर्माताका लागि सारांश’ नाम दिइएको छ। आईपीसीसीको यो छैठौं प्रतिवेदनमा विगतका वर्षहरूमा जति गर्मी देखियो, आगामी वर्षहरूमा त्यो भन्दा चिसो महसुस हुने बताइएको छ अर्थात् गर्मी यति बढेर जान्छ कि विगतका वर्षको ग्रीष्मकाल नै चिसो अनुभव हुनेछ । हालको अवस्था यस्तै रह्यो भने सन् २१०० सम्म पृथ्वीको औसत तापक्रम १.८ डिग्री सेल्सियसले बढ्ने केही वैज्ञानिकको अनुमान छ ।

यसले आधा मानव जनसंख्यालाई असर गर्नेछ। अनुसन्धान अनुसार अत्यधिक गर्मी र अत्यधिक आर्द्रता घातक साबित हुन्छ। प्रतिवेदनमा प्रयोग गरिएको विश्व नक्साले दक्षिणपूर्वी एसिया तथा ब्राजिल र पश्चिम अफ्रिकाका केही क्षेत्रले कडा गर्मीको सामना गर्नुपर्ने देखाएको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घका महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसले धनी राष्ट्रहरूलाई यो ‘क्लाइमेट टाइम बम’ निष्क्रिय तुल्याउन अपिल गरेका छन् । सन् २०५० को सट्टा धनी राष्ट्रहरूले सन् २०४० सम्ममा कार्बन न्यूट्रलिटीको लक्ष्य हासिल गरे अवस्थालाई सम्हाल्न सकिन्छ ।

प्रतिवेदनलाई उद्धृत गर्दै गुटेरेसले भनेका छन्, मानवता धेरै पातलो बरफमा उभिएको छ र यो बरफ पनि द्रुत गतिमा पग्लिरहेको छ ।’ भिडियो सन्देशमा राष्ट्रसंघका महासचिवले भने, विगत ५० वर्षमा तापक्रम वृद्धिको दर विगत २००० वर्षमा सबैभन्दा उच्च थियो भने कार्बन डाइअक्साइड (CO2) को एकाग्रता कम्तिमा २० लाख वर्षपछि यति उच्च स्तरमा पुगेको छ। आईपीसीसी प्रतिवेदनले विश्वको अर्थतन्त्रमा बिग्रँदै गएको जलवायुले ठूलो असर पर्ने स्पष्ट चेतावनी दिएको छ । यसले सामाजिक संरचनामा पनि प्रहार गर्नेछ ।

स्विस पर्वतीय सहर इन्टरलाकेनमा एक साता लामो बहसपछि यो प्रतिवेदन सार्वजनिक गरिएको हो । प्रतिवेदन सार्वजनिक हुनुअघि दुई दिनसम्म जीवाश्म इन्धनका सम्बन्धमा बहस चलेको थियो । युक्रेन युद्धका कारण उत्पन्न ऊर्जा संकटका कारण धेरै देशमा विद्युत उत्पादन गर्न कोइलाको प्रयोग फेरि बढेको छ जसका कारण हरितगृह ग्यासको उत्सर्जन फेरि बढ्ने अनुमान गरिएको छ । यो वर्ष सेप्टेम्बरमा हुने जलवायु कार्य शिखर सम्मेलनको नेतृत्व संयुक्त राष्ट्रका महासचिवले गर्नेछन् ।

सम्मेलनमा विश्वका २० ठूला अर्थतन्त्रको भूमिकामाथि बहस हुने गुटेरेसले बताएका छन । जी – २० देशहरू हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको ८० प्रतिशतका लागि जिम्मेवार छन् । गुटेरेसले भने, सबै जी – २० सदस्यहरू साझा प्रयासमा एकजुट हुने समय आएको छ, आफ्ना स्रोतहरू र उनीहरूको वैज्ञानिक क्षमतालाई सार्वजनिक र निजी क्षेत्रबाट लागत-प्रभावी प्रविधिहरूसँग संयोजन गर्दै २०५० सम्म कार्बन तटस्थतालाई वास्तविकता बनाउन ।

चीन हाल विश्वमा सबैभन्दा बढी हरितगृह ग्यास उत्सर्जन गर्ने देश हो । अमेरिकाको भन्दा दोब्बर हरितगृह ग्यास उत्सर्जन गर्ने बेइजिङले सन् २०६० सम्ममा कार्बन न्यूट्रल हुने वाचा गरेको छ । अमेरिका दोस्रो नम्बरमा छ जसले कार्बन तटस्थताका लागि २०५० को लक्ष्य राखेको छ । तेस्रो नम्बरमा उभिएको भारतले सन् २०७० सम्ममा यो लक्ष्य हासिल गर्ने वाचा गरेको छ । यी तीन देश संसारको ४२.६ प्रतिशत हरितगृह ग्यास उत्सर्जनका लागि जिम्मेवार छन् । स्रोत : एएफपी, रोयटर्स