बढ्दो तापक्रमका कारण अनियन्त्रित अवस्था

काठमाडाैं । जलवायु परिवर्तन र बढ्दो तापक्रमले देश र विश्वको अवस्था नाजुक बन्दै गएको छ । यो बढ्दो तापक्रमको परिणाम हो – अप्रिल २०२३ मा लगातार ५३०औं महिनामा २०औं शताब्दीको औसत तापक्रमभन्दा बढी तापक्रम रेकर्ड गरिएको छ । त्यस्तै, यो लगातार ४९औँ अप्रिल हो जब तापक्रम औसतभन्दा माथि पुगेको छ । १७४ वर्षको जलवायु रेकर्डमा अप्रिल २०२३ चौथो सबैभन्दा तातो अप्रिल हो । यो तापक्रम २०औं शताब्दीको औसत भन्दा एक डिग्री सेल्सियस माथि छ ।

नेशनल ओशिनिक एन्ड एटमोस्फेरिक एडमिनिस्ट्रेशन (एनओएए) को नेशनल सेन्टर फर एन्भायरमेन्टल इन्फॉर्मेशन (एनसीईआई) द्वारा जारी नयाँ प्रतिवेदनमा यो जानकारी खुलासा गरिएको हो । सन् १९९१ देखि २०२० सम्मको तापक्रम औसतभन्दा ०.३२ डिग्री सेल्सियस बढी रेकर्ड गरिएको थियो । यसअघि सन् २०२३ को मार्च महिना पनि जलवायु रेकर्डमा दोस्रो सबैभन्दा तातो मार्च थियो । जब तापक्रम सामान्यभन्दा १.२४ डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी रेकर्ड गरिएको थियो । अप्रिल २०२३ मा दक्षिणी गोलार्धले यसको सबैभन्दा तातो अप्रिल अनुभव गर्यो । दक्षिणी गोलार्धमा एक महिनामा औसत तापक्रम यति उच्च रेकर्ड गरिएको यो पहिलो अवसर हो । यसअघि सन् २०१६ को मार्च महिनामा दक्षिणी गोलार्धमा सबैभन्दा बढी तापक्रम थियो तर यही महिना २०२३ को अप्रिलमा दक्षिणी गोलार्धको औसत तापक्रम सन् २०१६ मार्चको तुलनामा ०.०६ डिग्री सेल्सियस बढी थियो ।

अर्कातर्फ, उत्तरी गोलार्धले आफ्नो नवौं तातो अप्रिल अनुभव गर्यो। प्रतिवेदन अनुसार अफ्रिकाले यस वर्षको चौथो अप्रिल सबैभन्दा तातो अनुभव गरेको छ भने दक्षिण अमेरिकामा सन् २००७ जत्तिकै न्यानो भएको अप्रिलमा नवौं तातो थियो । त्यसैगरी, अप्रिलको तापक्रम उत्तरी अमेरिका, एसिया, युरोप र ओशिनियामा औसतभन्दा माथि थियो, यद्यपि यो अप्रिलको शीर्ष २० तातो महिनाहरूमा समावेश गरिएको थिएन । जहाँ स्पेनले आफ्नो सबैभन्दा तातो र सुक्खा अप्रिलको सामना गर्यो । त्यस्तै, न्युजिल्याण्डले पनि अप्रिल ११ औं सबैभन्दा तातो रेकर्ड गरेको छ । अप्रिलमा महासागरको तापक्रम पनि नयाँ उचाइमा पुग्यो। जब तापक्रम औसतभन्दा करिब ०.८६ डिग्री सेल्सियस बढी रेकर्ड गरिएको थियो ।

यसअघि अप्रिलमा यस्तो तापक्रम कहिल्यै रेकर्ड भएको थिएन । जनवरी २०१६ मा समुद्रको तापक्रम सबैभन्दा तातो रेकर्ड गरिएको थियो। अप्रिल २०२३ मा समुद्रको तापक्रम त्यो भन्दा ०.०१ डिग्री सेल्सियस मात्र कम छ। त्यसैगरी, जनवरीदेखि अप्रिल २०२३ सम्मको अवधिलाई हेर्दा विश्वको तापक्रम सोही अवधिमा रेकर्ड गरिएको औसत तापक्रमभन्दा १२.६ डिग्री सेल्सियस बढी रेकर्ड गरिएको छ, जसले यसलाई रेकर्डमा चौथो सबैभन्दा तातो अवधि बनाउँछ ।