धनिका कुरा : घट्यो धनिको धन !

काठमाडाैं । १४ वर्षमा पहिलो पटक अर्बपतिको सम्पत्ति घटेको तथ्यांकले देखाएको छ । सन् २००८ को आर्थिक मन्दीपछि विश्वको कुल सम्पत्तिमा गिरावट आएको यो पहिलो पटक हो । यसमा धनीहरूको सम्पत्ति सबैभन्दा बढी घटेको छ भने धनीहरूको संख्या पनि घटेको छ । हालैको एक रिपोर्ट अनुसार १४ वर्षमा पहिलो पटक विश्वको धनमाल घटेको छ । वार्षिक ग्लोबल वेल्थ रिपोर्टले २०० वटा वित्तीय बजारमा भएका ५.४ मानिसको सम्पत्ति मापन गर्छ । प्रतिवेदनले आगामी पाँच वर्षमा विश्वव्यापी रूपमा ६ हजार २ सय ९० ट्रिलियन डलरको सम्पत्ति हुने उल्लेख गरेको छ ।

सन् २००८ को आर्थिक मन्दीपछि पहिलो पटक सन् २०२२ मा कुल सम्पत्तिमा कमी आएको हो । यद्यपि पछिल्लो प्रतिवेदनले आगामी पाँच वर्ष सकारात्मक हुने अनुमान गरेको छ । गत वर्ष जनताको व्यक्तिगत सम्पत्तिमा २।४ प्रतिशतले गिरावट आएको थियो । सन् २०२२ मा कुल विश्वव्यापी सम्पत्ति ११३ ट्रिलियन डलरले घटेको र २०२२ को अन्त्यमा ४,५४४ ट्रिलियन डलरमा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यसरी सन् २०२२ को अन्त्यमा प्रतिव्यक्ति सम्पत्ति ८४,७१८ अमेरिकी डलर थियो ।

धनीलाई सबैभन्दा ठूलो घाटा

यो घाटा धेरै हदसम्म विकसित र धनी क्षेत्रहरू जस्तै उत्तरी अमेरिका र युरोपमा देखिएको थियो र अमेरिकी डलर बलियो हुनु यसको अर्को कारण थियो । उक्त क्षेत्रमा कुल १०९ ट्रिलियन डलरको गिरावट दर्ता गरिएको थियो। एसिया प्रशान्त क्षेत्रमा २।१ ट्रिलियन डलरको कमी आएको छ भने दक्षिण अमेरिकामा कुल सम्पत्ति २।४ ट्रिलियन डलरले बढेको छ । यसको मुख्य कारण डलरको तुलनामा मुद्राको मूल्य ६ प्रतिशतले बढ्नु थियो ।

सबैभन्दा धेरै धनको क्षति अमेरिकामा भएको छ । त्यसपछि जापान, चीन, क्यानाडा र अष्ट्रेलियाको नम्बर आउँछ । गत वर्ष सबैभन्दा बढी सम्पत्ति रुस, मेक्सिको, भारत र ब्राजिलमा बढेको थियो । पछिल्लो प्रतिवेदनले ब्रिक्स देशहरू – ब्राजिल, भारत, चीन र दक्षिण अमेरिका लगायत उदीयमान अर्थतन्त्रहरूको सम्पत्ति सन् २०२७ सम्ममा ३० प्रतिशतले वृद्धि हुने जनाएको छ। उदीयमान अर्थतन्त्रको वृद्धिले आगामी वर्षहरूमा विश्वव्यापी असमानतालाई पनि कम गर्ने सम्भावना छ ।

गत वर्ष सबैभन्दा बढी घटेको सम्पत्तिमध्ये सेयर र स्टकजस्ता वित्तीय सम्पत्ति शीर्षमा थिए। गैर(वित्तीय सम्पत्ति जस्तै रियल इस्टेट नबढे पनि त्यसमा ठूलो कमी पनि आएन। व्यक्तिगत तहमा हेर्दा गत वर्ष विश्वको प्रतिव्यक्ति आयमा ३ हजार १९८ अमेरिकी डलरले कमी आएको थियो ।

प्रतिवेदनले २०२२ मा विश्वव्यापी औसत सम्पत्तिमा तीन प्रतिशतले वृद्धि भएको उल्लेख गरेको छ, जुन व्यक्तिको व्यक्तिगत समृद्धिको बढी अर्थपूर्ण प्रतीक मानिन्छ। यसको विपरित, प्रति वयस्क व्यक्तिगत सम्पत्तिमा ३।६ प्रतिशतले गिरावट आएको छ । यो शताब्दीमा अहिलेसम्म विश्वको औसत सम्पत्ति पाँच गुणा बढेको छ। यसमा सबैभन्दा ठूलो योगदान चीनको मुद्राको द्रुत बृद्धि हो । सन् २०२२ मा धनीहरूको सम्पत्तिमा आएको कमीको एउटा परिणाम विश्वको असमानतामा केही कमी आउनु पनि थियो।

अहिले सबैभन्दा धनी एक प्रतिशत व्यक्तिको सम्पत्ति ४४.५ प्रतिशतमा झरेको छ । सन् २०२७ सम्ममा विश्वको कुल सम्पत्ति ३८ प्रतिशतले बढ्न सक्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । घरजग्गा, स्टक, सेयर जस्ता सम्पत्तिको मूल्यमा भएको वृद्धिका कारण जनताको सम्पत्तिमा यो वृद्धि भएको अनुमान गरिएको हो । प्रतिवेदनमा सन् २०२७ मा प्रतिव्यक्ति सम्पत्ति १,१०,२७० अमेरिकी डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। यसमा करोडपतिको संख्या ८।६ करोड र अर्बपतिको संख्या ३ लाख ७२ हजार पुग्ने अनुमान गरिएको छ ।