विपत्ले ३० वर्षमा ३८ खर्ब डलरको बाली नोक्सान

पेरिस । प्राकृतिक तथा मानव निर्मित प्रकोपका कारण ३० वर्षमा बाली तथा पशुधनमा ३८ खर्ब अमेरिकी डलर बराबरको नोक्सान भएको सयुंक्त राष्ट्रसङ्घीय खाद्य तथा कृषि सङ्गठन (एफएओ) ले शुक्रबार जनाएको छ । बाढी, खडेरी, किराको प्रकोप, आँधी, रोग तथा युद्धका कारण सन् १९९१ देखि २०२१ को बीचमा प्रतिवर्ष एक खर्ब २३ अर्ब डलर बराबरको खाद्यान्न उत्पादन गुमाएको एफएओले एक प्रतिवेदनमा जनाएको छ ।

यो कूल उत्पादनको पाँच प्रतिशत तथा प्रतिवर्ष आधा अर्ब मानिसलाई खुवाउन पुग्ने खाद्यान्न रहेको समेत प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । एफएओले पहिलो पटक विश्वव्यापी तथा व्यक्तिगत दुवै स्तरमा प्रकोपको लागत मापन गर्ने उद्देश्यले यस्तो अनुमान सङ्कलन गर्ने प्रयास गरेको हो ।

एफएओका अनुसार प्रकोपको गम्भीरता र तीव्रता बढ्दै गएको छ । सन् १९७० को दशकमा प्रतिवर्ष हुने यस्ता प्रकोपका घटना एक सयबाट बढेर पछिल्लो २० वर्षमा प्रतिवर्ष चार सय पुगेको छ । यसका लागि मानव र पशुजन्य रोगका साथै मौसम परिवर्तन बढ्दो जिम्मेबार रहेको एफएओको भनाइ छ ।

एफएओले जलवायु परिवर्तन, महामारी र सशस्त्र द्वन्द्वका कारण विपत् जोखिमको प्रणलीगत चालकहरू पहिचान गरेको छ । उक्त संस्थाका अनुसार औसत वार्षिक खाद्यान्न क्षति छ करोड ९० लाख टन हुने गरेको जुन फ्रान्सको वार्षिक उत्पादन बराबर हो । त्यस्तै चार करोड टन फलफुल तथा तरकारीको उत्पादन र एक करोड ६० लाख टन मासु, माछा र अन्डा नष्ट भएको छ । एफएओले विपत्का कारण कृषि क्षेत्रमा करिब २३ प्रतिशत नोक्सानी भएको उल्लेख गरेको छ ।

त्यस्तै गरिब राष्ट्रहरूले कृषि उत्पादनमा १० प्रतिशतसम्म क्षति बेहोरिरहेका छन् । यसमा पनि एसियासबै भन्दा धेरै प्रवाभित क्षेत्र हो । एसियामा विपत्का कारण कूल कृषि क्षतिको ४५ प्रतिशत र कूल कृषि उत्पादनको चार प्रतिशत बराबर नोक्सान भएको छ । यसै गरी प्रभावित अफ्रिकी राष्ट्रहरूले खडेरीका कारण खाद्यान्न उत्पादनको औसत १५ प्रतिशत क्षति बेहोरेका छन् । rss