मूल्य बढेका कारण जापानले थप चामल भण्डार बेच्ने

काठमाडाैं । बढ्दो मूल्यलाई स्थिर पार्ने प्रयासमा जापानले जुलाईसम्म आफ्नो आपत्कालीन भण्डारबाट थप चामल बेच्ने कृषिमन्त्रीले बुधबार बताएका छन् ।

चामलको मूल्य वर्षको तुलनामा लगभग दोब्बर भएपछि सरकारले गत महिना आफ्नो भण्डार लिलामी गर्न थालेको थियो । यो सन् १९९५ मा सुरु भएयता पहिलो पटक हो ।

सन् २०२३ मा तातो मौसमका कारण खराब फसल र गत वर्ष ‘मेगाक्वेक’ चेतावनीद्वारा उत्पन्न आतङ्कित–खरिद जस्ता कारकहरूले अभाव निम्त्याएको छ ।

उपभोगमा भएको वृद्धिका लागि पर्यटकहरूको रेकर्ड सङ्ख्यालाई पनि दोष लगाइएको छ ।

साथै केही व्यवसायले आफ्नो मौज्दात राखिरहेका र बेच्नका लागि सबैभन्दा उपयुक्त समयको लागि प्रतीक्षा गरिरहेका छन् भनेर सोचिएको छ ।

सरकारले अहिलेसम्म करिब दुई लाख १० हजार टन चामल छुट्याएको छ । अर्को एक लाख टन चामलको लिलामी अप्रिल २१ को हप्तामा हुनेछ ।

मार्च महिनाको अन्तिम हप्तामा पाँच किलोग्राम चामलको खुद्रा मूल्य चार हजार दुई सय छ येन (२९ डलर) थियो । जुन गत वर्षको तुलनामा १०४ दशमलव पाँच प्रतिशतले बढी हो ।

जापानले सन् २०३० सम्म आफ्नो चामल निर्यात लगभग आठ गुणा बढाएर तीन लाख ५० हजार टन पु¥याउने लक्ष्य राखेको सरकारले गत महिना बताएको थियो ।

खानाको बानीमा परिवर्तन आई रोटी, नुडल्स र अन्य ऊर्जाका स्रोतहरू समावेश गरिएकाले जापानमा चामलको उपभोग विगत ६० वर्षमा आधाभन्दा बढी घटेको छ ।

नयाँ लक्ष्य विदेशी चामल ढुवानीलाई बढावा दिन र देशको बुढ्यौली जनसङ्ख्या सङ्कुचित हुँदै जाँदा खेती गर्न अधिक कुशल बनाउने लामो अवधिको राष्ट्रिय नीतिको एक भाग हो ।

चामल पनि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको संयुक्त राज्य अमेरिकामा जापानी आयातमा २४ प्रतिशतको भारी भन्सार शुल्कमा एक कारक भएको देखिन्छ ।

ह्वाइट हाउसले जापानमाथि अमेरिकी चामल आयातमा ७०० प्रतिशत कर लगाएको आरोप लगाएको छ । उक्त दाबीलाई इटोले ‘अबुझ’ भनेको उद्धृत गरिएको छ ।