१२ अर्बको निर्यात हुँदा एक खर्ब २८ अर्बको आयात, एक खर्ब १६ अर्बको व्यापार घाटा

यस्तो देखियो पछिल्लो एक महिनामा मुलुकको अर्थतन्त्र

काठमाडौं । सरकारले मुलुकको अर्थतन्त्रमा क्रमश सुधार आउँदै गरेको भएपनि सरकारी तथ्यांकमा भने अपेक्षाकृतरुपमा सुधार आउन नसकेको देखिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले बिहिबार सार्वजनिक गरेको देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थिती सम्वन्धी चालु आर्थिक २०८१÷८२ को प्रतिवेदन अनुसार निर्यात र आयातको बिचमा उच्च असन्तुलन देखिनु र सोही कारण व्यापार घाटा निकै बढ्नुले पनि अर्थतन्त्र कमजोर देखिएको छ ।

प्रतिवेदन अनुसार चालु आवको पहिलो महिनामा मुलुकको कुल वस्तु निर्यात नौं दशमलव छ प्रतिशतले घटी १२ अर्ब २३ करोड रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो निर्यातमा आठ दशमलव सात प्रतिशतले कमी आएको थियो । गन्तव्यका आधारमा भारत, चीन र अन्य मुलुकतर्फ भएको निर्यातमा क्रमशः १० दशमलव छ प्रतिशत, ५९ दशमलव आठ प्रतिशत र तीन दशमलव पाँच प्रतिशतले कमी आएको छ । वस्तुगत आधारमा पार्टिकल बोर्ड, पिना, चिया, ऊनी गलैंचा, जुत्ता तथा चप्पल लगायतका वस्तुको निर्यात बढेको छ भने अलैंची, पाम तेल, जिंक शिट, जुटका सामान, तयारी पोशाक लगायतका वस्तुको निर्यात घटेको छ । आर्थिक वर्ष २०८१÷८२ को पहिलो महिनामा कुल वस्तु आयातमा शुन्य दशमलव छ प्रतिशतले कमी आई एक खर्ब २८ अर्ब ३८ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो आयातमा एक दशमलव छ प्रतिशतले कमी आएको थियो ।

वस्तु आयात गरिने मुलुकका आधारमा भारतबाट भएको आयात चार दशमलव चार प्रतिशतले कमी आएको छ भने चीन तथा अन्य मुलुकबाट भएको आयात क्रमशः १२ प्रतिशत र शुन्य दशमलव चार प्रतिशतले वृद्घि भएको छ । वस्तुगत आधारमा रासायनिक मल, यातायात उपकरण, सवारी साधन तथा अन्य सवारी साधनका स्पेयर पार्ट्स्, अन्य मेशिनरी तथा पार्टपुर्जा, तयारी पोशाक, खाने तेल लगायतका वस्तुको आयात बढेको छ भने धान तथा चामल, हवाइजहाजका स्पेयर पार्टपुर्जा, हट रोल्ड शिट इन क्वाइल, एम.एस. तार, छड, बार तथा क्वाइल, एम.एस.विलेट लगायतका वस्तुको आयात घटेको छ । निर्याततर्पm वीरगञ्ज, कैलाली, कृष्णनगर, तथा नेपालगञ्ज भन्सार कार्यालय बाहेकका प्रमुख नाकाबाट गरिएको निर्यात घटेको छ । आयाततर्पm कैलाली, मेची, नेपालगञ्ज, रसुवा तथा तातोपानी भन्सार कार्यालय बाहेकका सम्पूर्ण प्रमुख नाकाबाट भएको आयातमा कमी आएको छ ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१÷८२ को पहिलो महिनामा कुल वस्तु व्यापार घाटा शुन्य दशमलव चार प्रतिशतले वृद्घि भई एक खर्ब १६ अर्ब १५ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो घाटा शुन्य दशमलव सात प्रतिशतले घटेको थियो । समीक्षा अवधिमा निर्यात–आयात अनुपात नौं दशमलव पाँच प्रतिशत पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो अनुपात १० दशमलव पाँच प्रतिशत रहेको थियो । समीक्षा अवधिमा भारतबाट परिवत्र्य विदेशी मुद्रा भुक्तानी गरी १३ अर्ब ९८ करोड बराबरको वस्तु आयात भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो आयात १७ अर्ब ३० करोड बराबरको भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

वृहत्त आर्थिक वर्गीकरण अनुसार समीक्षा अवधिमा भएको कुल निर्यातमा मध्यवर्ती तथा अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात क्रमशः ५४ दशमलव छ प्रतिशत र ४४ दशमलव तीन प्रतिशत रहेको छ भने पुँजीगत वस्तुको अनुपात नगन्य अर्थात् एक दशमलव एक प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा भएको कुल निर्यातमा मध्यवर्ती, पुँजीगत तथा अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात क्रमशः ५३ दशमलव छ प्रतिशत, शुन्य दशमलव २७ प्रतिशत र ४६ दशमलव एक प्रतिशत रहेको थियो । समीक्षा अवधिमा भएको कुल आयातमा मध्यवर्ती वस्तुको अनुपात ५० दशमलव सात प्रतिशत, पुँजीगत वस्तुको नौं दशमलव दुई प्रतिशत तथा अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात ४० दशमलव एक प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यी अनुपातहरु क्रमशः ५४ दशमलव नौं प्रतिशत, नौं दशमलव सात प्रतिशत र ३५ दशमलव चार प्रतिशत रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।