श्रीकृष्णको जन्मको समयमा के–के भएको थियो ?

१. जब उनको जन्म भयो, भाद्रपदको कृष्ण पक्षको रातमा ७औं मुहूर्त बितेको र ८औं मुहूर्त लागेको थियो । तब मध्यरातमा परम शुभ लग्नमा उनको जन्म भयो । ज्योतिषीहरुका अनुसार उनको जन्म रातको १२ बजे शून्य समयमा भएको थियो ।

२. भगवान् विष्णु स्वयं जेलमा देखा परे र देवकी र वासुदेवलाई उनीहरूलाई उनीहरूको पूर्वजन्मको तपस्याको बारेमा बताए । उनीहरूको योग्यताको लागि अघिल्लो जन्ममा तीन पटक अवतार लिने वचन पनि दिएका थिए । वचन अनुसार विष्णुले देवकीकी आमालाई भन्छन् कि पहिलो जन्ममा तिमीलाई वृष्णिगर्भ नामको पुत्र भएको थियो । त्यसपछि दोस्रो जन्ममा जब तिमी देवमाता अदिति थियौ, म तिम्रो छोरा उपेन्द्र थिएँ । म वामन बने र राजा बलिलाई बचाएँ । अब यो तेस्रो जन्ममा तिम्रो छोराको रूपमा प्रकट भएर मेरो वचन पूरा गर्दैछु ।

३. कृष्णको जन्मको समयमा धेरै पानी परेको थियो र यमुना नदीमा आँधी आएको थियो । यस्तो वर्षा यसअघि कहिल्यै भएको थिएन ।

४. श्री कृष्णको जन्मको समयमा, माता योगमाया श्री हरि विष्णुको आदेशमा प्रकट हुन्छिन् र देवकी र वासुदेवजीलाई श्री विष्णुको दर्शन दिन्छन् र अघिल्लो जन्महरूको सम्झना मेटाउँछिन् । योगमायाको प्रभावबाट शेषनाग बलरामको रूपमा रोहिणीको गर्भमा प्रवेश गर्छन् । बलरामको जन्मपछि श्रीकृष्णको जन्म हुन्छ । यो थाहा पाएर कंसले बच्चालाई मार्ने तयारी गरे । यो देखेर योगमायाले वासुदेवलाई आफ्नो भ्रमबाट जगाउँछिन् ।

५. जब वासुदेव ब्यूँझन्छ, उनी भन्छिन् कि कंस आउनु अघि तिमी यो बच्चालाई लिएर गोकुल जाउ । वासुदेवले बच्चालाई प्रणाम गर्छन् र योगमायालाई भन्छन् तर म कसरी जान सक्छु ? मेरो हात बाधिएको छ र कंसका रक्षकहरू पनि चारैतिर उभिरहेका छन् । तब देवी माता भन्नुहुन्छ– तिमी मुक्त हुनेछौ । तिमी गोकुलमा गएर यो बच्चालाई यशोदाको ठाउँमा राखेर त्यहाँबाट भर्खर जन्मेको केटीलाई लिएर यहाँ ल्याइदेऊ ।

६. योगमायाको प्रभावले रक्षकहरू सुत्छन्, वासुदेवजीको हातखुट्टा खोलिन्छ र त्यसपछि बच्चालाई जेलबाट बाहिर निकाल्छन् । बाहिर पानी परिरहेको थियो र मेघ गर्जन भइरहेको थियो । बाटोमा यमुना नदीको छेउमा पुग्छन् । किनारमा, उसले एउटा ओछ्यान सुतिरहेको देख्छ, जसमा बालक श्रीकृष्णलाई राखेर पैदल नदी तर्न थाल्छ । भारी वर्षा र नदीको बहावको बीचमा, उनी घाँटीसम्म नदीमा डुब्छन्, तब शेषनाग बालकृष्णको सहयोगको लागि देखा पर्दछन् ।

७. आमा यमुना पनि देखा पर्नुहुन्छ र बालक कृष्णको खुट्टा छुनुहुन्छ र तल ओर्लनुहुन्छ र यमुना पार गर्ने बाटो बनाउनुहुन्छ ।

८. रातको अन्धकारमा, वासुदेव बालकृष्णलाई यशोदा मैयाको कोठामा लैजानुहुन्छ । ढोकाहरू स्वतः खुल्छन् । उसले बालकृष्णलाई गहिरो निद्रामा सुतिरहेको यशोदा मैयाको नजिक सुताउँछन् र सुतिरहेको केटीलाई त्यहाँ लैजान्छन् । कारागारमा गएर उनीहरूले केटीलाई देवकीसँग राखिदिन्छन् । त्यसपछि योगमाया देखा पर्नुहुन्छ र फेरि आफ्नो बेलहरू पुनर्स्थापित गर्नुहुन्छ र भन्नुहुन्छ कि हाम्रो मायाले यो सबै याद गर्ने छैन । त्यसपछि वासुदेवजी पनि सुत्छन् । अर्कोतर्फ योगमायाको प्रभावले यशोदा र उनका पति नन्दराईले यशोदाबाट छोरा जन्मेको बुझेका हुन्छन् ।

९. पछि, जब कंसले थाहा पाए कि देवकीले फेरि बच्चालाई जन्म दिइन्, उनी उनलाई मार्न जेल पुग्छन् । कारागारमा पुगेर उनले देवकीलाई सोध्छन्, यो केटी हो ? देवकी भन्छिन् मेरो बच्चा । त्यसपछि उसले झूट बोलेको भन्छन् । यो समय केटी कसरी हुन्छ ? आठौं सन्तान छोराको कुरा गरेका थिए । त्यसपछि केटी कसरी आयो ? केटा भएको हुनुपर्छ । तिमी कहाँ लुकेका छौ तब वासुदेव भन्छन् कि जब मेरो आँखा खोल्यो, मैले यो केटीलाई देखे । म साँचो छु, कहिल्यै झुट बोल्दिन ।

१०. यो सुनेर कंसले भने, हो, यो पनि विष्णुको चाल हो जसले गर्दा मेरो मन भ्रमित हुन्छ । जे गरे पनि उसले मलाई मेरो लक्ष्यबाट टाढा लैजान सक्दैन । जुनसुकै रूपमा आए पनि मेरो हातबाट उम्कन सक्दैन । यसो भन्दै कंसले बालिकालाई देवकीको हातबाट खोस्छन् । उसले केटीलाई एकान्तमा लिएर भुइँमा प्रहार गर्न लागेको थियो कि केटी उसको हातबाट छुटेर आकाशमा उड्छे र योगमाया आकाशमा देखापर्छ र हाँस्न थाल्छिन् । यो देखेर कंस डराए । तब योगमायाले भनिन् हे मूर्ख, मलाई मारेर तिमीले केही पाउने छैनौ । तिमीलाई मार्ने कोही छ र उसले पनि यो धर्तीमा जन्म लिएको छ । उसले तिमीलाई मार्नेछ । हे दुर्बुद्धि दुष्ट, व्यर्थ देवकीलाई कष्ट नदे र निर्दोष, गरिब र असहायको हत्या न गर यसो भन्दैमा योगमाया अदृश्य हुन्छिन् ।