महाभारतमा रामायणकाे बारेमा उल्लेख !

तपाईं सबैलाई थाहा छ कि महाभारत कालमा श्री हनुमानजी, श्री जामवन्तजी र रामायण कालका मायासुर, परशुराम र दुर्वासा ऋषिलगायत धेरै व्यक्तिहरू पनि उपस्थित थिए । तर के तपाईलाई थाहा छ कि महाभारतमा पनि रामको कथा वर्णन गरिएको छ ?

वास्तवमा रामकथाको वर्णन महाभारतमा पाइन्छ । रामको कथा महाभारतको एक घटना पछि वर्णन गरिएको छ जब द्रौपदीलाई जयद्रथले अपहरण गरे र त्यसपछि पाण्डवहरूले द्रौपदीलाई जयद्रथबाट मुक्त गरे र जयद्रथको कपाल काटिदिए । अपहरणले युधिष्ठिरलाई निकै दुःखी बनायो र सोच्छन् कि द्रौपदीलगायत सबै पाण्डव सद्गुणी, सच्चा भक्ति र धर्मको पालना गर्ने भए पनि किन यति धेरै दुःख भोग्नु परेको हो । उनी दुःखी हुन्छन् र चिरञ्जीवी ऋषि मार्कण्डेयलाई यसको कारण सोध्छन् । त्यसपछि मार्कण्डेय ऋषिले उनलाई रामको कथा सुनाए, जसलाई ’रामोपाख्यान’ भनिन्छ ।

यस कथामा रावण, कुम्भकर्ण, शूर्पणखा, विभीषण र खर आदिको जन्म कथामध्ये सात मात्रै राम र सीताको जन्मको कथा पनि पाइन्छ । यदि यस्ता कथाहरू छन् भने मौलिक वाल्मीकि रामायण पाइँदैन । उत्तर रामायणको कथा जस्तै । यसबाहेक मार्कण्डेय ऋषिले आफ्नो कथामा रावणकी आमाको नाम पुष्पकता बताएका छन् । जबकि लोकस्कृति र रामायणका विभिन्न उत्तरकादका लेखकहरूले उनकी आमाको नाम कैकाशी राखेका छन्, जो राक्षस राजा सुमालीकी छोरी थिइन् ।

त्यस्तै रामोपाखायनमा मन्थरा, हनुमानको सुग्रीव, त्रिजटा र अविन्ध्य राक्षससँगको मित्रता, हनुमानको लंका यात्रा, लंका दहन, समुद्री पुल बन्ने कथा, विभिषणको श्रीरामको शरणमा आएको, लंकामा राम रावणको चेतावनी,लक्ष्मणको बेहोशी, सीताको परीक्षा र श्रीरामको राज्याभिषेकको वर्णन वाल्मीकि रामायणभन्दा फरक छ । श्रीरामकथाको वर्णन महाभारतको वनपर्वमा अध्याय २७३ देखि २९१ सम्म पाइन्छ ।