भगवान् बुद्धले भने- अछूतहरूको पहिचान यसरी गर

भगवान् बुद्ध यात्रा गर्दै एक ठाउँमा पुगे । लामो यात्रा पछि, उनी शान्त र पवित्र स्थानमा बसे र ध्यान गरे। चेलाहरू पनि उनको अगाडि बसेर ध्यान गर्न थाले।न त्यहाँ एक अद्वितीय ध्यान र धर्मसभाको वातावरण सिर्जना भयो । गौतम बुद्ध ध्यानमा थिए । बीचमा उनले आफ्ना चेलाहरूलाई धार्मिक प्रवचन पनि दिएका थिए । सम्पूर्ण वातावरण अनुपम शान्तिले भरिएको थियो ।

एक्कासी कुनै आक्रोशित व्यक्तिले चिच्याउदै भन्यो , ‘मलाई आजको बैठकमा किन बस्न दिइएन रु म पनि यो भेलाको एक हिस्सा बन्न चाहन्छु।’ उनका आक्रोशित शब्दहरू शान्त सभामा गुन्जिन थाले तर, बुद्ध त्यसरी नै ध्यानमा रहे । उसले पहिले भन्दा ठूलो स्वरमा आफ्नो प्रश्न दोहोर्‍यायो। शिष्यहरूले भगवान बुद्धलाई सभाको शान्ति कायम गर्न आउन अनुमति दिन अनुरोध गरे ।

बुद्धले भने, ‘उनी यहाँ बस्न योग्य छैनन् । उनि अछूत हुन ।’ चेलाहरू छक्क परे र भने, ‘प्रभु१ तिम्रो धर्ममा जातको कुनै स्थान छैन। कोही उच वा नीच छैन । त्यसो भए कसरी उ अछूत ?

बुद्धले चेलाहरूलाई सम्झाए, ‘आज उनी क्रोधित छन् । क्रोधले शान्ति र एकाग्रतामा बाधा पुर्‍याउँछ। क्रोधित व्यक्तिले हिंसा गर्छ । शारीरिक हिंसाबाट जोगिए पनि मानसिक हिंसा पक्कै गर्छ । यसरी कुनै पनि कारणले रिस उठ्ने व्यक्ति अछूत हुन्छ । उसले केही समय एकान्तमा बसेर पश्चाताप गर्नुपर्छ तब मात्र उसले थाहा पाउनेछ कि क्रोध कति विनाशकारी छ रु अहिंसा ठूलो कर्तव्य हो। परम धर्म हो ।’

बुद्धको सरल शब्दपछि शिष्यहरूले छुवाछुत भनेको के हो र अस्पृश्यहरू को हुन भन्ने कुरा बुझे । रिसाएको व्यक्तिले पनि आफ्नो गल्ती बुझे र शान्त भएर त्यहाँबाट निस्किए ।