फिटनेस : चन्द्र नमस्कारका आसन

चन्द्र नमस्कारमा १४ वटा आसन छन् । ती १४ आसन यस प्रकार छन् :

१ प्रणामासन

२ हस्त उत्तानासन

३ पद हस्तासन

४ अश्व संबन्धरासन

५ अर्द्ध चन्द्रासन

६ सन्तुलन आसन

७ अष्टांग नमस्कार

८ भुजंगासन

९ अधो मुख शावासन ।

यी ९ योगासनपछि पहिले गरेका पाँच आसन अर्थात् अश्व संध्यारासन, अर्ध चन्द्रासन, पद हस्तासन, हस्त उत्तानासन, प्रणामासनको अभ्यास फेरि दोहोर्‍याएर गर्नुपर्छ ।

चन्द्र नमस्कार कसरी गर्ने ?

सबैभन्दा पहिले चन्द्रमातिर मुख गरेर नमस्कारको मुद्रामा उभिनुहोस्। नमस्कारको आसनमा जोडिएको हात छातीको भागको अगाडि हुनुपर्छ । त्यसपछि दोस्रो आसन अर्थात हस्त उत्तानासन गर्न, सास लिँदा अगाडिबाट हात उठाउने र धनुषको आकारमा पछाडि झुकाउने । जहाँसम्म आफुलाई सहज हुन्छ पछाडि झुक्नुपर्छ । यती बेला आँखा भने आकाश तिर हुनुपर्छ ।

अब अर्को आसन अर्थात् उत्तानासन गर्न श्वास छोड्दै अगाडि झुक्ने र माथिबाट तलसम्म हात लगेर जमिन छुने प्रयास गर्ने । यो प्रक्रियामा टाउकोले घुँडा छुनुपर्छ । अर्को आसन अश्व संभरण हो, जसमा श्वास लिने क्रममा बायाँ खुट्टालाई पछाडि लाने । यति बेला खुट्टाको पन्जा जमिनमा हुनुपर्छ र दाहिने घुँडा अगाडि र अनुहारको सिधा माथि हुनुपर्छ। यसमा घुँडा छातीको अगाडि रहनेछ र खुट्टाको एड़ी भुइँमा हुनेछ । अनुहार माथितिर फर्केको हुनुपर्छ ।

पाँचौं आसन अर्द्ध चन्द्रासन हो जसमा सन्तुलन बनाउँदै नमस्कार मुद्रामा आफ्ना हातहरू छातीको अगाडिबाट पछाडितिर सार्नुपर्छ र आर्कको आकारमा घुमाउनुपर्छ । चिनलाई सकेसम्म माथि उठाउने । हातलाई माथितिर लाने अनि आफ्नो क्षमता अनुसार टाउकोलाई पनि पछाडि झुकाउने । अर्को आसन पार्वतासन हो, जसमा श्वास छोड्दा दुबै हात तल ल्याउनुपर्छ र दाहिने खुट्टालाई पछाडि सार्ने अनि पर्वतासनको स्थितिमा आउने र शरीरको बीचको भाग उठाउने ।

सातौं आसन अर्थात् अष्टाङ्ग नमस्कारमा दुवै हात, दुवै घुँडा, छाती र चिउँडोले भुइँमा छुने गरी पेट टेकेर सुत्नुपर्छ । यसमा कम्मर र पेट बीचको भाग माथि उठाउनुपर्छ । भुजंगासन गर्न आफ्नो छाती उठाउने र अनुहार आकाश तिर फर्काउने । दुवै हात काँधभन्दा तल हुनुपर्छ ।