‘महिलाका लागि पत्रकारिता उपयुक्त तर चुनौती धेरै, गर्न सके नाम-दाम दुवै’

नेपालखोज २०७९ वैशाख २८ गते १२:३१

समयको परिवर्तनसँगै महिलाहरू चुलोचौकोमै सीमित हुनुपर्छ भन्ने नेपाली सोचाइमा परिवर्तन आएको छ । केही समयअघि सक्षम हुँदाहुँदै पनि अवसर र परिवार तथा समाजबाट साथ पाउन नसक्दा महिलाहरू चुलोचौकोमै सीमित हुने गरेका थिए । पछिल्लो समय भने महिलाले परिवार सम्हाल्नेदेखि बाहिरी काम पनि गर्न सक्छन् भन्ने भावनाको विकास हुन थालेको छ । धेरै महिलाहरूले त्यो प्रमाणित पनि गरिदिएका छन् । महिलाले नेतृत्व लिएका क्षेत्रहरूमा उनीहरूले सफलता हात पारेका उदाहरण हाम्रो समाजमा थुप्रै छन् ।
त्यसकै सकारात्मक प्रभाव भन्नुपर्छ पहिलेको तुलनामा अहिले जुनसुकै क्षेत्रमा महिलाको सहभागिता पनि पुरुषसरह देख्न पाइन्छ । सामान्य व्यापार व्यवसाय गर्ने, टेम्पो चलाउनेदेखि लिएर ठूलाठूला व्यावसायिक क्षेत्रमा समेत महिलाको उपस्थिति राम्रै छ अहिले । ढिलै भए पनि महिला-पुरुषको सहभागिता हरेक क्षेत्रमा समाज हुनुपर्छ भन्ने भावनाको विकास हुँदै गएको छ । समय र राजनीतिक परिवर्तनसँगै महिलाको क्षेत्रमा विस्तारै विकास पनि हुँदै गएको पाइन्छ । तर जुन किसिमले विभिन्न क्षेत्रमा महिलाको पहुँच पुग्नुपर्ने हो, त्यो अझै हुन भने सकेको छैन । संविधानले हरेक क्षेत्रमा ३३ प्रतिशत महिला अधिकारको सुनिश्चित गरे पनि त्यो पूरा हुने क्रममै छ ।
यसर्थ, महिलाको क्षेत्रमा भएका काम तथा अधिकारका सम्बन्धमा समाजलाई चेतना दिने उद्देश्यले हामीले ‘नेपालखोजमा नारी’ कार्यक्रमको सुरुवात गरेका छौं । ‘नेपालखोजमा नारी’ कार्यक्रममा हामीले महिलाहरूले समाजमा पुर्याएको योगदानका विषयमा चर्चा-परिचर्चा गर्ने गर्छौं । यो कार्यक्रम नेपालखोज आइनलाइन टीभी र नेपालखोज डटकममा एकसाथ पढ्न र हेर्न सकिन्छ । ‘नेपालखोजमा नारी’ को आजको अंकमा पत्रकारिता क्षेत्रमा आबद्ध महिलाहरूको अवस्था, जटिलता तथा भोग्नुपरेका चुनौतीका विषयमा विगत दुई दशकदेखि पत्रकारिता क्षेत्रमा आबद्ध मेनुका कार्कीसँग मीरा साउँदले कुराकानी गरेकी छन् । प्रस्तुत छ नेपाल आर्थिक पत्रकार संघ (नाफिज) की उपाध्यक्षसमेत रहेकी पत्रकार कार्कीसँग गरिएको कुराकानी :

हाइलाइटस :
-काम गर्दाखेर जुनसुकै क्षेत्रमा पनि लैंगिक असमानता देख्नु हुँदैन । बराबर सम्झेर गर्नुपर्छ । हामी सबै समान हौं ।
-पुरुषले पनि आफ्नो दायित्व सम्झियो भने घरमा पनि उसको जिम्मेवारी त्यति नै हुन सक्छ । आफ्नो पेसामा पनि ऊ त्यत्तिकै भिज्न सक्नुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।
-अझै पनि हाम्रो समाजमा रहेको पितृसतात्मक सोचाइ छ, त्यसले हामी २१औं शताब्दीसम्म आइपुग्दा पनि हामीले भने अनि सोचेको जस्तो परिवर्तनहरू आइसकेका छैनन् ।
-महिलाले पेसालाई अगाडि बढाउन सक्दैनन् भन्ने हुँदैन । त्यो समयको व्यवस्थापन हो भन्छु म । समयको व्यवस्थापन गर्न सक्यौं भने हामीले जुनसुकै काम पनि गर्न सक्छौं ।
-पत्रकारिता क्षेत्र मात्रै होइन जुनसुकै क्षेत्रमा पनि चुनौती त्यत्तिकै हुन्छ । हामीले समय मिलाएर काम गर्न सक्नुपर्छ त्यो सकेनौं भने लथालिंग भताभुंग नै हुन्छ ।
-पहिले पत्रकारिता क्षेत्रमा त्यति धेरै आकर्षण थिएन अहिले भने यो क्षेत्रमा महिलाहरूको आकर्षण बढ्दो छ ।
-पत्रकारिता पेसा गर्न सहज त छैन तर, आएर गर्न सकियो भने सन्तुष्ट पनि त्यत्ति नै प्राप्त गर्न सकिन्छ । पेसा हामीले आफू सन्तुष्ट हुने, आफू रमाउने खालको गर्नुपर्छ ।
-पत्रकारिता महिलाहरूका लागि होइन भन्ने त म मान्दै मान्दिनँ । मैले पनि यही क्षेत्रमा दुई दशक संघर्ष गरिसकें । सहज छैन तर, पत्रकारिता महिलाका लागि अझ हो भन्छु म त । गर्न सक्यो भने नाम दाम दुवै छ ।